سپیده معماریان - دانشجوی دکتری روانشناسی سلامت، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
علیرضا مرادی - استاد گروه روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی تهران، تهران
جعفر حسنی - استاد گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران

مقدمه: هدف پژوهش حاضر، معرفی مبانی نظری و مراحل ساخت و اثربخشی برنامه آموزش کنترل بازداری نسبت به خوراکی های شیرین بود که برای اولین بار در قالب یک اپلیکیشن موبایل و با هدف کاهش انتخاب و مصرف خوراکی های شیرین برای کودکان طراحی شد. روش: در این پژوهش از روش پژوهشی مطالعه موردی با طرح A-B-A استفاده شده است. ابتدا از بین کودکان دبستانی مبتلا به چاقی افراطی در شهر سمنان، 3 نفر به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ارزیابی ها با استفاده از پرسشنامه هوس غذایی، آزمون انتخاب خوراکی و آزمون طعم جعلی انجام شد. سپس، جلسات مداخله به صورت7 جلسه آموزش انفرادی انجام گرفت و دو ماه بعد از پایان مداخله، پیگیری انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل دیداری نمودارها و شاخص روند، ثبات، درصد داده های غیرهمپوش و همپوش و اندازه اثر استفاده شد. یافته ها: آموزش کنترل بازداری از طریق این اپلیکیشن موبایل، نه تنها بر کاهش میزان هوس کودکان نسبت به خوراکی های شیرین تاثیر داشته است (1/16=d)، بلکه منجر به کاهش انتخاب (1/48=d) و مصرف این گونه خوراکی ها (1/48=d) نیز شده است. اثرات آموزش بر میزان هوس (1/71=d) و انتخاب خوراکی (1/99=d) در طول زمان تداوم داشتند، هر چند تداوم اثرات بر مصرف این خوارکی ها (0/37=d) ضعیف بوده است. نتیجه گیری: نتایج تایید کننده اثربخشی این برنامه، به عنوان یک ابزار پیشگیری و درمانی کم هزینه و کوتاه برای کاهش اشتیاق و انتخاب و مصرف غذاهای شیرین بود.

تمرین کنترل بازداری, خوراکی های شیرین, اپلیکیشن مبایل, وسوسه, مصرف خوراکی