بررسی نقش حمل و نقل عمومی TOD در برنامه ریزی کاربری اراضی شهری (نمونه موردی :ایستگاه مترو صادقیه تهران)

الگوی توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی یکی از الگوهای توسعه شهری است که بر محوریت حمل و نقل عمومی و به ویژه مترو استوار است. این الگوی توسعه که بعضا در مواردی از آن به عنوان توسعه پشتیبان حمل و نقل عمومی نیز یاد می شود، میان کاربری زمین و حمل و نقل، ارتباط ایجاد کرده و در اصل حمل و نقل عمومی را محور توسعه شهری قرار می دهد. به همین منظور مکانیابی ایستگاه های مترو در برخی از نقاط پر تردد شهر به عنوان میدان جاذبه ای عمل می کند که منجر به رشد مراجعین سفر در محدودهپیرامون و حوزه نفوذ ایستگاه ها می شود. آنچه در سال های اخیر توجه برنامه ریزان شهری را در حوزه حمل و نقل به خود جلب کرده، رویکرد توسعه بر مبنای حمل و نقل عمومی است. این نوع از توسعه که در اطراف ایستگاه های حمل و نقل عمومی با حجم انبوه اجرا می شود، در صورتی که با برنامه ریزی دقیقی همراه نباشد، می تواند بجای فرصت تبدیل به تهدید تبدیل شود. بنابراین هدف از این پژوهش، برنامه ریزی کاربری های شهری با رویکرد توسعه حمل و نقل محور در اراضی اطراف ایستگاه صادقیه می باشد.بدین منظور، پس از مطالعه و بررسی نظریات، رویکرد ها و تجربیات جهانی به روش های تلفیق کاربری اراضی و حمل و نقل شهری پرداخته شد. سپس با استفاده از نرم افزار GIS و تلفیق مدل MCDM اطلاعات جمع آوری شده مربوط به نحوه کیفیت استفاده از اراضی اطراف ایستگاه مترو ، استخراج و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل این پژوهش بر اساس مدل AHP نشان می دهد که، اگر شهر و منافع آن را متعلق به همه ساکنان بدانیم، زمین های پیرامون ایستگاه های مترو به عنوان بخشی اززمین های شهری با سهولت دسترسی ایجاد شده توسط مترو به نوعی تسهیل گر تعاملات اجتماعی شده است. در نتیجه الگوی توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی به عنوان یک راهکار برای ایجاد سهولت در دسترسی، تحقق عدالت اجتماعی، بهبود کیفیت زندگی و حمایت از سرمایه گذاری خصوصی و عمومی در حمل و نقل عمومی تبدیل شده است.

کلیدواژه ها:

مترو ، توسعه حمل و نقل محور ، برنامه ریزی کاربری اراضی ، حمل و نقل شهری