الیاس دهقان - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات فنی و . مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
افشین ایوانی - عضو هیات علمی بخش تحقیقات ماشین های کشاورزی و مکانیزاسیون موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

این تحقیق در سال 1397 به سفارش معاونت امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی به منظور تعیین منشاء و مقدار تلفاتدانه در برداشت گندم در 21 استان اجرا شد. 536 دستگاه انواع کمباین های جاندیر، نیوهلند و کلاس متداول و جدید درکشور، به روش نمونه گیری تصادفی و در حال کار در مزارع زارعین مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که میانگینتلفات طبیعی، کمباینی و کل تلفات برداشت گندم در کشور به ترتیب 26 / 1 ، 49 / 2 و 75 / 3 درصد بود. مقدار گندم تلفشده در مزارع آبی و دیم کشور 519864 تن بود که سهم تلفات طبیعی و کمباینی از آن به ترتیب 35 و 65 درصد بود. آبمجازی هدر رفته در اثر تلفات گندم 705 میلیون مترمکعب در سال و ارزش اقتصادی گندم تل شد ه 884 میلیارد تومان درسال برآورد شد. در مزارع آبی و دیم، میانگین رطوبت دانه در زمان برداشت به ترتیب 7 / 9 و 1 / 10 درصد، میانگین تلفاتکمباینی دانه به ترتیب 30 / 2 و 86 / 2 درصد و تلفات طبیعی دانه به ترتیب 04 / 1 و 54 / 1 درصد برآورد شد. تلفات دانه توسطانواع کمباین های رایج جاندیر (955 ، 1050 و 1165)، کلاس (توکانو 320 ، S80 و Medion310) و نیوهلند (5060 ، 5070و 5080)، به ترتیب 9 / 2 ، 0 / 2 و 8 / 1درصد بود. 74 درصد از تلفات کمباینی گندم توسط پلتفرم و 26 درصد آن توسطواحدهای فرآوری در عقب کمباین ایجاد شد. با وجود نوسازی ناوگان ماشین های برداشت، کاهش میزان تلفات کمباینیگندم در کشور به محدوده قابل قبول 1 تا 2 درصد، مستلزم اقداماتی مانند آموزش رانندگان کمباین برای تشخیص و کنترلتلفات، آموزش کشاورزان برای نظارت بر تلفات دانه در مزرعه، تامین به موقع و به تعداد کافی کمباین و برداشت به موقعمحصول، استفاده از کمباین های پیشرفته و بکارگیری فناوری های نوین و سامانه های پایش و کنترل خودکار تلفات دانه درطراحی و ساخت کمباین های داخلی، کاهش ناهمواری در مزارع با تسطح اساسی اراضی و کاشت ارقام گندم مقاوم بهریزش دانه می باشد.

برداشت گندم، کمباین ، تلفات دانه، ایران