مقایسه ی ویژگی های هنر کتیبه نگاری عصر صفوی در دو مجموعه ی شاخص شیعی ایران (حرم مطهر امام رضا (ع) و بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی)

مجموعه حرم مطهر امام رضا (ع) در شهر مقدس مشهد و بقعه شیخ صفی الدین در شهر اردبیل،از جمله مجموعه های مهم شیعی ایران هستند که هر کی دارای بخش هایی متعلق به ادوار مختلفاسلامی است. از مهم ترین ادوار ساخت، تز یین و مرمت این مجموعه ها، دوره ی صفوی است. ازآن جا که در دوره صفوی، فرهنگ هنری ایران زمین، وارد دوره ی جدیدی از شکوه و عظمتگردیده، بدین سبب از پایگاه خاصی در تاریخ هنر ایران برخوردار است. در دوره ی مزبور، بنابر دلایل مختلفی از جمله رسمیت مذهب تشیع، توجه به شهر مقدس مشهد به دلیل وجود حرممطهر رضوی در آن جا (به عنوان شاخص ترین و مهم ترین مجموعه شیعی ایران) و شهر اردبیلبه دلیل وجود بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی (بعنوان کانون شکل گیری تشیع صفوی و نیز جایگاهمقابر نیاکان شاهان صفوی) بیشتر شد. به خصوص در زمان شاه عباس اول که طی چند مسافرتجداگانه، اقدامات توسعه ای و تکمیلی در دو مجموعه ی رضوی و بقعه شیخ صفی به انجام رساند.از آن جا که بررسی ابعاد مختلف هنری این مجموعه ها، کیی از بهترین روش ها برای دست یافتنبه شناخت کام لتر و عمیق تر هنر مذهبی و تاثیر مذهب بر هنر ادوار مختلف اسلامی است، دراینمقاله سعی بر آن بوده که براساس بررسی کتیبه های دوره ی صفوی حرم مطهر و بقعه شیخ صفیالدین در اردبیل که اسناد معتبر و ذی قیمتی به شمار می روند، مشخصات هنر کتیبه نگاری صفوی بهلحاظ مضامین و تز یینات را در این دو مجموعه ی مهم شناسایی نماید. باتوجه به یافته های تحقیقعلیرغم شباهت های کلی مضمونی و تکنکیی کتیبه نگاری دوران صفوی در دو مجموعه، برخیتفاوت های جزیی به خصوص در بخش مضامین مشاهده می شود که اغلب به احادیث اختصاصیامام رضا (ع) در حرم رضوی مربوط می شود.

کلیدواژه ها:

تزیینات کتیب های ، حرم مطهر امام رضا (ع) ، بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی ، دوره صفوی ، مقایسه و تطبیق