رحیم احمدی - مهندسین مشاور کارآب
داریوش معراجی - مهندسین مشاور کارآب

آبیاری قطره ای ثقلی روش جدیدی است که در آن آبیاری قطره ای با استفاده از فشار آب موجود در مزرعه انجام میپذیرد. و انرژی مورد نیاز سیستم از اختلاف ارتفاع سطح آب در ابتدا و انتهای مزرعه به دست می اید. در سیستم آبیاری قطره ای ثقلی ضمن آبگیری از شبکه کانالها و چاههای مزرعه، از انرژی موجود در سیستم مذکور به منظور تامین انرژی مورد نیاز استفاده به عمل آمده و از بکارگیری انرژی اضافی (ایستگاه پمپاژ) خودداری می گردد. مقدار کلی انرژی مورد نیاز این سیستم بین 1 تا 3 متر ارتفاع آب برای مزارع تایکصد هکتار می باشد. می توان بخشی از این ارتفاع را از شیب در کانال انتقال و یا انهار آبرسان و شیب فاروها تامین کرد و بدین ترتیب از هرگونه پمپاژ اضافی اجتناب نمود. جانمایی این سیستم و طراحی آن مطابق مشخصات زمین بسیار مهم بوده و در قطعه بندی شبکه و آرایش لوله ها تاثیر اصلی دارد. لوله های مورد استفاده با توجه به فشار کار پائین با سیستمهای موجود متفاوت بوده و می توان از لوله های با ضخامت کم استفاده نمود. در این روش یکنواختی توزیع آب تا حدود 85 درصد قابل تامین است. استفاده از سیستم فیلتر آب و کوددهی مخصوص نیز با توجه به شرایط کار قابل طراحی است. ضمنا بعلت فراخ بودن روزنه ها در این سیستم حساسیت قطر چکانها در مقابل مواد معلق و رسوب کاهش می یابد. این سیستم از نظر اقتصادی بسیار مقرون به صرفه و از نظر بهره برداری زارع آسان و نزدیک به روشهای معمولی آبیاری می باشد. با حذف ایستگاه پمپاژ، ضمن حذف هزینه های مربوطه، هزینه های جاری تامین انرژی و بهره برداری و نگهداری ایستگاه پمپاژ حذف می گردد با طراحی مناسب لوله های انتقال و آبرسان و لوله های فرعی در هزینه های ثابت اولیه صرفه جویی قابل ملاحظه ای بعمل می آید. مبانی اصلی عملکرد این سیستم بر تقلیل فشار مورد نیاز قطره چکان قرار دارد و فشار کارکرد قطره چکان در حدود 0/5 متر می باشد و بدین لحاظ کل شبکه با فشار کم قابل طراحی است. در تحقق موارد فوق الذکر، با ساخت لوازم و تجهیزات مورد نیاز روش آبیاری مذکور در باغات پسته به صورت نمونه اجرا گردیده و نتایج مطلوبی به دست آمده است.