زهرا شرعی پور - کارشناس ارشد هواشناسی، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، ایران
عباسعلی علی اکبری بیدختی - استاد گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، ایران

مقایسه مقادیر میانگین ماهانه آلاینده ازون سطحی نشان می دهد که در مناطق مختلف تهران، مقادیر بالای آلاینده ازون اغلب در ماه های خرداد، تیر و مرداد رخ می دهد. از آنجا که ناسالم بودن هوا از نظر آلاینده ازون باعث بروز بیماری های تنفسی در شهروندان می شود، در این تحقیق، تاثیر عوامل مختلف هواشناسی در این دوره بر تغییرات آلاینده ازون مورد توجه قرار گرفته تا در صورت یافتن عوامل موثر، بتوان مقادیر روزانه آلاینده ازون را با استفاده از روابط همبستگی، برآورد کرد.مقایسه نقشه های همدیدی روزانه کنتورهای ارتفاع ژئوپتانسیلی سطح فشاری hPa 500 میانه جو با مقادیر آلاینده ازون نشان می دهد که طی تیر ماه، با تشکیل و سپس تقویت سیستم های پر ارتفاع و پشته طی یک دوره چند روزه بتدریج مقدار آلاینده ازون افزایش می یابد و با تضعیف این سیستم ها مقادیر آلاینده ازون نیز کاهش می یابد. سیستم های پرارتفاع تابستانی تروپوسفر میانی جو با شرایط هواشناسی خشک، گرم و آرام و حرکات نزولی جو در طی روز باعث افزایش تولید فتوشیمیایی ازون می شود.مقایسه نقشه های همدیدی روزانه فشار سطح زمین منطقه ایران و مقادیر روزانه فشار سطح زمین و غلظت آلاینده ازون تهران نشان می دهد که طی ماه های تیر و مرداد، با حاکم شدن سیستم پرفشار نزدیک سطح زمین بر روی دریای خزر و گسترش زبانه آن بر منطقه ایران، فشار سطح زمین افزایش یافته و مقادیر بالای غلظت ازون سطحی رخ می دهد و همچنین همبستگی مثبت معنی داری بین مقادیر روزانه فشار سطح زمین و غلظت الاینده ازون قابل مشاهده است. مقایسه مقادیر روزانه سرعت باد نزدیک سطح زمین و غلظت آلاینده ازون نشان میدهد که طی ماه های تیر و مرداد با افزایش سرعت باد، مقادیر آلاینده ازون کاهش می یابد. مقایسه مقادیر روزانه تابش خورشیدی رسیده به سطح زمین و غلظت آلاینده ازون نشان می دهد که طی ماه خرداد، همبستگی مثبت معنی داری بین آنها برقرار است.

آلاینده ازون سطحی؛ تابش خورشیدی؛ عوامل هواشناسی؛ ذرات معلق PM10 جوی