نقش فضاهای بی دفاع در بروز آسیب های اجتماعی (محله های هرندی و عودلاجان؛ شهرداری منطقه 12 تهران)

توجه به کاهش ناامنی های شهری از جمله مسائل مهم در دستیابی به توسعه پایدار اجتماعی است. فضاهای بی دفاع فضاهای ناامنی هستند که از وقوع جرایم بیشتری برخوردارند. وجود مناطق جرم خیز در سطح شهر تهران از مهمترین نگرانی های مسئولان سیاسی، اجتماعی و امنیتی است. وجود و گسترش فضاهای بی دفاع در شهر تهران عامل مهمی در پائین آمدن کیفیت زندگی است. محله هرندی یکی از محلات بهسازی شده واقع در منطقه 12 تهران است که به عنوان یکی از محلات پر جرم و جنایت در سطح شهر مطرح می باشد. این بافت به دلیل ویژگی های خاص خود از نظر کالبدی بستری مناسب را جهت رشد و شکل گیری مکان های جرم خیز دارا می باشد. این پژوهش درصدد پی بردن به نقش ساختار فیزیکی- کالبدی بافت های نوساز و فرسوده در وقوع جرائم در مناطق بهسازی شده محله هرندی به عنوان بافت نوساز و محله عودلاجان بعنوان یکی از محلات بافت فرسوده و بهسازی نشده در منطقه 12 تهران بود. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نوع تحقیقات کاربردی است. نگرش تحقیق دیالکتیک اجتماعی- فضایی بود. بر اساس ماهیت داده ها در زمره تحقیقات با رویکرد ترکیبی یعنی تلفیقی از روش های کمی و کیفی بود و روش گردآوری داده ها از دو طریق کتابخانه ای و میدانی انجام گرفت. داده های اسنادی شامل آمارنامه ها، گزارشات و طرح های انجام شده شهرداری و سایر مراکز ذیربط با موضوع بود. داده های میدانی از طریق پرسشنامه و مصاحبه انجام شد. از طریق فعالیت پیمایشی به جمع آوری و ثبت اطلاعات مکانی در ارتباط با فضاهای بی دفاع مبادرت شد. با توجه به ماهیت داده های تحقیق که کمی و کیفی بود، از روش های مناسب آماری برای توصیف، تحلیل و تفسیر داده ها استفاده شد. در این راستا از نرم افزارهای مناسب آماری چون Spss و نرم افزارهای مناسبی چون Arc GIS و Arc View و اکستنشن های مربوطه برای نمایش و ارائه داده های مکانی گردید. در مجموع نتایج نشان داد که میزان امنیت در محله وعودلاجان در سطح مطلوبی نیست و میزان امنیت در محله هرندی در سطح متوسط ارزیابی شد. در این بررسی به متغیرهایی از جمله امنیت، نظارت طبیعی، نورپردازی، حفاظت و مدیریت ویژگی های فیزیکی و اجتماعی پرداخته شد. طبق یافته های به دست آمده می توان گفت که بی دفاع شدن فضاهای شهری هر دو بعد فیزیکی و اجتماعی فضاهای شهری موثرند و نظریاتی که تنها بر یک بعد از ویژگی های فضاهای بیدفاع برای کنترل خشونت توجه کرده اند (چه فیزیکی، چه اجتماعی) نمی توانند کلیت فضاهای بی دفاع را به طور متناسب نشان داده سبب کاهش خشونت شوند.

کلیدواژه ها:

فضای بی دفاع ، مدیریت شهری ، آسیب اجتماعی ، شهرداری ، شهرسازی