محمد جواهرده - مرکز تحقیقات کشاورزی استان سمنان

سرمای بهاره آفت و دشمن اصلی تولید کنندگان میوه زردآلو در ایران وسراسر جهان بوده و میزان تولید محصول میوه زردآلو در مناطق زردآلو خیز بستگی به سرمای بهاره داشته بدلیل اینکه گلهای درخت زردآلو در مناطق معتدله زودتر از سایر درختان میوه در بهار شکفته می شوند و به همین دلیل گلها و بویژه میوه های جوان زردآلو در معرض خطر سرمای بهاره می باشند. بهترین و مناسبترین راه حل مبارزه با سرمای بهاره دستیابی به ژرم پلاسمهای دیرگل یا مقاوم به سرمای بهاره می باشند. ژرم پلاسمهای زردآلو دیر گل همچون بادامهای دیرگل تاکنون پیدا نشده است، اختلاف زمان گلدهی ژرم پلاسمهای زودگل ترین تا دیر گل ترین زردآلو بیش از 4 روز گزارش نگردیده است. پس تنها راه حل مقابله با سرمای بهاره زردآلو یافتن ژرم پلاسمهای مقاوم به سرما می باشند. از سال 1367 الی 1386 زمان گلدهی (شروع گل ، تمام گل و خاتمه گل(، تشکیل میوه، زمانهای وقوع سرمای بهاره و میزان خسارت های ناشی از آن بر روی بیش از 130 ژرم پلاسم بومی، داخلی و خارجی (ژنوتیپ ، کلن و کولیتوار) ثبت شده اند و با زردآلو کولیتوار شاهرودی بعنوان شاهد مقایسه گردیده اند. در نتیجه در طول این سالها، مدت 6 سال سرمازدگی بهاره بسیار شدید و محصول میوه زردآلو کولیتوار شاهرودی % 100 کاهش یافته، مدت 4 سال نیز عدم سرمازدگی بهاره و بقیه سالها سرمازدگی بهاره نوسان داشته بطوریکه خسارت سرمازدگی حداقل 20 % و حداکثر 80 % به ترتیب در سالهای 1379 و 1384 بوده است. لیکن گلها و میوه های جوان تعدادی از ژرم پلاسمهای زردآلو در سالهایی که دماهای بحرانی وجود داشته اند، (در دماهای پائین تر از 2- بمدت بیش از نیم ساعت یک الی سه هفته بعد از تمام گل) در مقابل سرمای بهاره مقاومت نسبی نسبت به شاهد نشان داده اند. مقاومت یا حساسیت این رژیم پلاسمها در مقابل سرماهای بهاره به 5 گروه تقسیم گردیده اند. 1-گروه خیلی مقاوم: در این گروه تنها کولیتوار جهانگیری وخیبه ای بسطام قرار گرفته است و تعدادی ژرم پلاسمهای محلی 2 گروه مقاوم :کولیتوارهای نوری دیررس بادامی ، نوری پیش رس ، قربان و استیوت مراغه 3 گروه نیمه مقاوم : شماره 39، 40، 46 شاهرود ، رویال کبرائی دهملاء و قاضی جهان 4 گروه حساس :کولیتوارهای شاهرودی مورپارک ، قوامی ، نصیری ، شمس ، شماره 35 و قیصی 2 شاهرود 5 گروه خیلی حساس: بیش از 110 ژرم پلاسم در این گروه قرار گرفته اند ، که مهمترین آنها شماره 48 شاهرود ، گلدکیس ، ردسوئیت مکانیسم مقاومت یا حساسیت به سرماهای بهاره این ژرم پلاسمها بر روی گلها و میوه های جوان بایددر آینده بررسی گردند . واژه های کلیدی:ژرم پلاسم زردآلو-سرمازدگی بهاره-ژرم پلاسم مقاوم مقدمه گلها و میوه های جوان تقریباً تمام درختان میوه های سردسیری در مقابل سرمازدگی بهاره آسیب پذیر می باشند. خسارت سرمازدگی بهاره عامل محدود کننده عمده ای در تولید و پراکنش محصولات باغبانی می باشند. جنبه های تشریحی یا فیزیولوژیکی و بیولوژیکی این خسارت در درختان میوه بررسی شده است.