مصطفی مرادی - کارشناسی ارشد توسعه روستایی، دانشگاه تهران
زهرا شکیبایی فرد - دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه روستایی، دانشگاه تهران
حسین شعبانعلی فمی - استاد گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران

یکی از مهمترین تصمیم های پیش روی کشاورزان انتخاب الگوی کشت است که فرآیندی پیچیده و متاثر از عوامل متعدد و متنوعی است. پژوهش حاضر با هدف اولویت بندی کشت محصولات کشاورزی در شهرستان کرمانشاه انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل کشاورزان شهرستان کرمانشاه است که 217 نفر از آنها با استفاده از فرمول کوکران به روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود. در ابتدا، پس از مطالعات کتابخانه ای، مصاحبه با صاحب نظران دانشگاهی و کارشناسان بخش کشاورزی و همچنین کشاورزان بومی، مهمترین معیارهای موثر بر انتخاب کشت محصولات کشاورزی و مهمترین محصولات کشاورزی که در شهرستان کرمانشاه کشت می شوند، شناسایی شدند. سپس، پنج معیار اصلی در نظر گرفته شد که شامل: 1- میزان مصرف آب، 2- متوسط هزینه های تولید، 3- متوسط درآمد خالص، 4- بازاریابی و 5- اشتغالزایی بود. با توجه به اینکه معیارهای موردنظر برای انتخاب الگوی کشت از ارزش و اعتبار متفاوتی برخوردارند، بنابراین تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بهترین روشی است که در آن اهمیت هر کدام از معیارها مدنظر قرار می گیرد. برای تعیین روایی تحقیق از روایی محتوایی و برای تعیین پایایی از نرخ ناسازگاری استفاده شد. برای محاسبه داده ها از نرم افزار SUPER DECISION استفاده شد. نتایج اولویت بندی کشت محصولات کشاورزی در شهرستان کرمانشاه نشان می دهد که معیار متوسط درآمد خالص با نسبت 0/467 و مصرف آب آبیاری با نسبت 0/282 مهمترین معیارهای موثر بر انتخاب الگوی کشت توسط کشاورزان هستند. همچنین، دو محصول گندم و جو با اختلاف کمی نسبت به هم از اولویت بالاتری برخوردار هستند.

الگوی کشت، تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، شهرستان کرمانشاه، محصولات کشاورزی