خلیل کلانتری - دانشیار، گروه آموزش و ترویج کشاورزی، دانشگاه اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران- ایران
علی اسدی - استادیار، گروه آموزش و ترویج کشاورزی، دانشگاه اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران- ایران
حسین شعبان علی فمی - استادیار، گروه آموزش و ترویج کشاورزی، دانشگاه اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران- ایران
غلام حسین عبدالله زاده - کارشناس ارشد توسعه روستایی

این مقاله با هدف اعتبارسنجی برخی شاخص های اصلی امکانات و فعالیت های آموزشی - ترویجی و استفاده از آنها به منظور رتبه بندی استان ها از نظر فعالیت های آموزشی و ترویجی انجام شد. در مرحله اول، با بررسی منابع تعداد 137 شاخص آموزشی - ترویجی، در هفت زمینه (شاخص های مربوط به عاملین ترویج، شاخص های زیرساختی ترویج، شاخص های مربوط به فعالیت های آموزشی ترویجی، شاخص های سازمان و مدیریت ترویج، شاخص های آموزش انبوهی رسانه ای، شاخص های ارتباطات ترویجی و شاخص های اعتبارات ترویجی) تدوین و با روش پیمایشی، توسط 180 کارشناس ترویج در شش استان کشور داوری شد. در مرحله دوم، داده های مربوط به 133 شاخص از طریق معاونت ترویج و نظام بهره برداری وزارت جهاد کشاورزی گردآوری و با بهره گیری از روش تحلیل مولفه های اصلی، شاخص ترکیبی هر یک از محورهای هفت گانه فوق محاسبه و استان ها از این نظر رتبه بندی شدند. نتایج نشان داد که کلیه شاخص ها (به جز چهار شاخص) از نظر داوران برای برنامه ریزی و ارزش یابی فعالیت های آموزشی - ترویجی مناسب‎ ‎می باشند. همچنین شاخص ترکیبی نهایی محاسبه شده برای استان های کشور نشان داد که استان همدان در رتبه نخست و استان قزوین در پایین ترین رتبه نسبت به سایر استان ها قرار دارد.

اعتبارسنجی شاخص ها، رتبه بندی استان ها، شاخص های آموزشی - ترویجی، فعالیت های آموزشی - ترویجی