سیدمحمدرضا احتشامی - دانشجوی دکتری دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
مجید آقاعلیخانی - استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
محمدرضا چایی چی - دانشیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
کاظم خاوازی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب

اثر تلقیح بذر با ریزجانداران حل کننده فسفات بر رشد، عملکرد و جذب عناصر غذایی ذرت (704. SC. L mays Zea (در یک آزمایش مزرعه ای مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق در ایستگاه تحقیقاتی مشکین آباد کرج به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در سال زراعی 1384 اجرا گردید. تیمارهای آبیاری در سه سطح به عنوان عامل اصلی بر اساس 70 ،100 و 130 میلی متر تبخیر تجمعی از سطح تشتک کلاس A و تیمارهای کود فسفره در پنج سطح شامل بدون کود، کود سوپر فسفات تریپل، قارچ میکوریزا (AM (intraradices Glomus ،باکتری حل کننده فسفات (Pf (fluorescens Pseudomonas و مخلوطی از این دو ریزجاندار به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. تاثیر مثبت بر رشد گیاه، جذب عناصر غذایی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه ذرت در تیمار تلقیح بذر با AM و Pf مشاهده شد. تلقیح بذر با Pf+AM تحت شرایط تنش کم آبی به طور معنی داری عملکرد دانه، اجزای عملکرد، شاخص برداشت، غلظت نیتروژن و فسفر دانه، میزان فسفر قابل دسترس خاک و درصد کلونیزه شدن ریشه را افزایش داد. اثر تلقیح بذر با AM نیز مشابه با تاثیر تلقیحبذر با Pf+AM بود. در برخی از صفات اندازه گیری شده تحت شرایط معمولی آبیاری (70 میلی متر تبخیر تجمعی از سطح تشتک کلاس A ،(تیمار کود شیمیایی بالاتر از تیمار تلقیح بذر با Pf+AM بود، اما این اختلاف معنی دار نبود. در مقایسه با نتایج به دست آمده از تیمارهای تلقیح بذر با Pf+AM و AM ،تیمار تلقیح بذر با Pf تاثیر ضعیفی داشت و حاکی از آن است که این ریزجاندار به منظور تاثیر قوی و مثبت نیاز به یک مکمل دارد. تمام ویژگیهای اندازهگیری شده در تیمارهای تلقیح بذر با Pf+AM و AM تحت شرایط تنش کم آبی بالاتر از تیمارهای کود شیمیایی و بدون تلقیح بودند. بعلاوه ویژگیهای مورد ارزیابی تیمار تلقیح بذر با Pf+AM تحت شرایط تنش شدید کم آبی به طور معنیداری پایینتر از شرایط معمولی آبیاری و شرایط متوسط تنش کم آبی بودند. بنابراین میتوان چنین بیان کرد که این ریزجانداران به زمان بیشتری برای تثبیت و استقرار در خاک نیاز دارند. یافتههای این تحقیق نشانمیدهد که ریزجانداران حل کننده فسفات میتوانند با افزایش رشد و جذب فسفر در ذرت, منجر به افزایش تحمل گیاه تحت شرایط تنش کم آبی گردند.

ریزجانداران حل کننده فسفات، ذرت، فسفر،تنش کم آبی، جذب عناصر غذایی