Mostafa Mardani - Department of Social Work, Social Welfare Management Research Center, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran.
Fardin Alipour - Department of Social Work, Social Welfare Management Research Center, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran.
Hassan Rafiey - Social Welfare Management Research Center, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran.
Masoud Fallahi-Khoshknab - Department of Nursing, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran.
Maliheh Arshi - Department of Social Work, Social Welfare Management Research Center, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran.

هدف: افزایش چالش ها و پیامدهای سوء مصرف مواد مخدر و الکل، ضرورت توجه و تمرکز نسبت به اعضای خانواده های متاثر از اعتیاد را بیش از پیش نمایان کرده است.  قابل ذکر است در این میان، مادران به سبب نقش آموزشی و نظارتی خود، نقش مهمی در حمایت از فرزندان خود که با مشکل مصرف مواد مخدر دست و پنجه نرم می کنند، دارند. هدف از این مطالعه، بررسی تجارب مادران متاثر از اعتیاد فرزند می­باشد که با مشکل سوء مصرف مواد فرزند خود درگیر هستند و همچنین کشف راهکارهایی که در دوره اعتیاد و دوره بازیابی و توانبخشی برای مقابله با مشکلات به کار می برند، می­باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه، رویکرد پدیدار شناسی، با تاکید بر تحلیل پدیدارشناختی تفسیری، برای بررسی جامع تجارب مادران متاثر از اعتیاد فرزند مورد استفاده قرار گرفت. نمونه مطالعه حاضر شامل۹ مادر بود که فرزندانشان با موفقیت دوره بهبودی را به پایان رسانده بودند و از طریق نمونه گیری هدفمند وارد مطالعه شدند. جهت جمع ­آوری داده  از مصاحبه های نیمه ساختارمند استفاده شد که به صورت صوتی ضبط و برای تحلیل به صورت دقیق نگارش شدند نتایج: تحلیل داده ها و کدهای استخراج شده از مصاحبه ها، چهار مضمون اصلی و ۱۴ زیرمضمون را نشان داد. چهار مضمون اصلی استخراج شده از داده ها شامل ۱. انفصال اجتماعی، ۲. مسیرهای باتلاقی، ۳. تسلسل آسیب­ها و ۴. تلاش برای رهایی و بهبودی بود. سه مضمون اول شامل ۱۱ زیرمضمون می­باشد که آن بخش از تجربیات مادران را نشان می دهد که ناشی از اعتیاد فرزندشان هستند و مضمون چهارم که شامل ۳ زیرمضمون است، شامل راهکارها و مکانیزم های موثر برای مقابله با مشکلات ناشی از اعتیاد در مسیر بهبودی و توانبخشی می­باشد. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر، با ارائه منبعی غنی از اطلاعات مبتنی بر شواهد، امکان ارائه خدمات و تدوین سیاست های موثر در خصوص مادران متاثر از اعتیاد فرزند، به عنوان اولین عضو خانواده درگیر این مشکل را فراهم می­کند.  به عبارت دیگر، استفاده از منابع و راهکارهای موثر برای مقابله با چالش های مستقیم و غیرمستقیم مرتبط با اعتیاد و دستیابی به «بهبودی» بلندمدت می تواند به عنوان یک راه حل دائمی و مستمر، هم برای فرد درگیر سوء مصرف مواد و هم اعضای خانواده عمل کند. بنابراین، مطالعات آتی با بررسی فرایند بهبودی مادران و سایر اعضای خانواده ای که تحت تاثیر اعتیاد قرار گرفته اند، می توانند به طور قابل توجهی به درک عمیق­تر از پویایی ها در این خانواده ها کمک کند.

Mothers, Addiction, Rehabilitation, Substance users, Phenomenological qualitative study, مادران, اعتیاد, بازتوانی, سوء مصرف کنندگان مواد, مطالعه کیفی پدیدارشناختی