الهام فاریابی - گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نو،ر تهران، ایران
عارفه حسنوند - گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نو،ر تهران، ایران
حدیث زارع منش - گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نو،ر تهران، ایران

هدف از پژوهش حاضر، بررسی فیتوشیمیایی گیاه دارویی Stachys lavandulifolia Vahl در منطقه دره اسپر شهرستان دورود استانلرستان و ترکیبات موثرهی موجود در آن به منظور استفاده بهتر و حفاظت بیشتر این گیاه میباشد. در این مطالعه نمونه برداری گیاه از ۵اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ تا ۲۰ شهریور ماه ۱۴۰۰ انجام شد و با استفاده از منابع معتبر قابل دسترس شناسایی شد. نمونهی شاهد هرباریومی تهیهو اطلاعات اتنوبوتانی آن نیز گردآوری شد. پروفایل فلاونوئیدهای آن با استفاده از روشهای کروماتوگرافی کاغذی دو بعدی و لایه نازک وترکیبات اسانس بهروش GC-MS آنالیز و اجزای متشکله آن شناسایی شد. مطالعه کروماتوگرام های کاغذی دوبعدی از عصاره ی بخش هوایینمونه مورد مطالعه به کمک UV در طول موج ۳۶۶ نانومتر صورت گرفت. این نتایج شامل ثبت رنگ لکه ها و مقادیر fR در BAW واسیداستیک ۱۵ % بود گونه ی مورد بررسی دارای فلاونوئید سولفات ها و فلاون C & C/O گلیکوزیدها و فاقد آگلیکون ها بودند. مطالعهکروماتوگرام های TLC نمونه مورد مطالعه و استانداردهای فلاونوئید مورد استفاده به کمک UV در طول موجهای ۳۶۶ و ۲۵۴ نانومتر لکه هاییبه رنگ های متفاوت را نشان داد. نتایج مطالعه فلاونوئیدها نشان دادند که در این گونه آپیژنین و کامفرول ،ایزورامنتین وکوئریستین به مقدارکم دیده شد. میرستین ،اورینتین ،روتین ، و ویتکسین به مقدار متوسط و لوتئولین به مقدار ناچیز یافت شد. کریسین، جنستئین ، مورین ،نارنجنین و رامنتین در گونه مورد مطالعه یافت نشد. نتایج حاصل از آنالیز GC/MS نشان داد ۵۶ نوع ترکیب از essential oil گیاه Stachys lavanulifolia جداسازی شده است. بیشترین درصد اسانس از مونوترپن ها با ۹۰ / ۵۳ % است، که بالاترین درصد آنها شامل α- Pinene(۱۶ / ۲۱ %) و Cineol ۱/۸ (۱۶/۹۵%) است. دیگر مونوترپن ها شامل α-Thujene ، Sabinene ، β- Pinene ، β-Myrcene ، ۳-δ-Carene ،Limonene ، Terpinolene ، allo-Ocimene ، Verbenone ، trans-Carveol ، Nerol و Geraniol می باشند به علاوه سسکویی ترپن (۸۶ / ۰% )در این گونه مشاهده شد.

خانواده ی نعناع، چای علفی، متابولیت ثانویه، اسانس، دورود