مهدی رشنوادی - استادیار، گروه علوم آزمایشگاهی، دانشکده پیرادامپزشکی، دانشگاه ایلام، ایران، ایران
عارف نورایی - استادیار گروه بافت شناسی، دانشکده پیرا دامپزشکی، دانشگاه ایلام، ایران، ایران

مطالعات مورفولوژی و مورفومتری استخوان های جمجمه بز کوهی مورد مطالعه چندانی قرار نگرفته است، مطالعات ماکرو آناتومیک، استئومتریک، مورفولوژی و ریخت سنجی می تواند سهم خود را در توسعه ژنتیکی نشان و همچنین می تواند اساس عملیات بالینی و جراحی را تشکیل دهد. جمجمه ۲ راس بز کوهی تلف شده به سالن تشریح دانشکده پیرادامپزشکی دانشگاه ایلام انتقال داده شد. با توجه به تخمین سن دندانی سن بزهای کوهی حدود یک و نیم سال تشخیص داده شد. و سپس به روش معمول تهیه اسکلت استخوانی، استخوان های جمجمه تهیه شد و سپس با جمجمه بز و گوسفند اهلی که سن تقریبی آن ها نیز حدود یک و نیم سال بود مقایسه شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که جمجمه بز کوهی در استخوان های پیشانی، پس سری، اشکلی، سوراخ زیر کاسه چشمی، سوراخ فوق کاسه چشمی و مگنوم فورامن دارای تفاوت های واضحی بود ولی در سایر استخوان های جمجمه تفاوت زیادی وجود نداشت. جمجمه کل کوهی دارای شباهت ها و تفاوت های زیادی با نشخوارکنندگان کوچک بوده، و یافت ههای این مطالعه می تواند در آناتومی مقایسه ای و پژوهش های باستان جانورشناسی و عملیات بالینی و جراحی مورد استفاده قرار گیرد.

جمجمه، بز کوهی، بز، گوسفند