مریم مهدی پور افرا - PhD Student, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
مجید آقاعلیخانی - Associate Prof., Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
سعید صوفی زاده - Assistant Prof., Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
علی مختصی بیدگلی - ۴. Assistant Prof., Environmental Sciences Research Institute, Shahid Behesht University, Tehran, Iran

به منظور ارزیابی طول دوره رشد و عملکرد دانه دو اکوتیپ گوار در پاسخ به زمان کاشت و تراکم بوته، آزمایش مزرعه‎ای به صورت کرت‌های خرد شده- فاکتوریل در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار تاریخ کاشت (اول و 15 خرداد، اول و 15 تیر) در کرت‌های اصلی و سه تراکم بوته (130، 200 و 400 هزار بوته در هکتار) و دو اکوتیپ گوار (هندی و پاکستانی) (به صورت فاکتوریل) در کرت‌های فرعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در تاریخ کاشت اول خرداد و تراکم 130 هزار بوته در هکتار، بیشترین عملکرد دانه (8/3004 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد و در تاریخ کاشت 15 خرداد، بیشترین عملکرد دانه (4/1834 کیلوگرم در هکتار) در تراکم 200 هزار بوته در هکتار حاصل شد. عملکرد دانه اکوتیپ‎های گوار در تاریخ کاشت اول و 15 خرداد تفاوت معنی‎داری داشتند، به طوری که در تاریخ کاشت اول خرداد اکوتیپ پاکستانی بیشترین عملکرد دانه (1/2706 کیلوگرم در هکتار) را تولید کرد. در تاریخ کاشت دوم (15 خرداد) نیز اکوتیپ پاکستانی 1/32 درصد عملکرد دانه بیشتری نسبت به اکوتیپ هندی داشت. اکوتیپ پاکستانی از نظر میزان آندوسپرم دانه (5/40 درصد) نسبت به اکوتیپ هندی (8/38) برتری داشت. نتایج نشان داد که اکوتیپ پاکستانی گوار در تاریخ کاشت اول خرداد با تراکم 130 هزار بوته در هکتار، به دلیل برخورداری از فصل رشد طولانی‌تر، ارتفاع بوته و ماده خشک بیشتری داشته و ضمن تولید غلاف و وزن هزار دانه بیشتر، عملکرد دانه بیشتری نسبت به سایر تیمارها داشت، بر این اساس کشت اکوتیپ پاکستانی گوار در تاریخ اول خرداد و با تراکم 130 هزار بوته در هکتار، برای مناطق مشابه آب و هوای کرج مناسب به نظر می‌رسد.   

Cluster bean, Guar gum, Plant spacing, Seed endosperm and 1000 seed weight., آندوسپرم دانه, صمغ گوار, فواصل بوته, لوبیای خوشه‌ای و وزن هزار دانه.