ابراهیم عابدی قشلاقی - دانشجوی دکتری، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
ولی ربیعی - دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
مالک قاسمی - استادیار، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رامسر، ایران
فرهنگ رضوی - استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

اطلاع از نیاز دمایی درختان میوه، آثار مهمی در تولید و تعیین نواحی مناسب برای پرورش آن ها دارد. این پژوهش به روش قلمه های تک جوانه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری در سال 95-1394 انجام شد. در این پژوهش نیاز سرمایی ارقام هایوارد، توموری و ژنوتیپ های طلایی نر و ماده کیوی، براساس مدل های ساعات سرمایی، یوتا و دینامیک و نیاز گرمایی به روش درجه ساعت رشد (GDH) بررسی شد. نتایج نشان داد که نیاز سرمایی جوانه های ژنوتیپ طلایی ماده و نر به ترتیب برابر با 480 و 585 ساعت سرما و برای ارقام هایوارد و توموری برابر با 692 ساعت سرما بود. مقدار نیاز گرمایی جوانه ارقام و ژنوتیپ ها از بین 2233 GDH در ژنوتیپ طلایی ماده تا 4066 GDH در جوانه های رقم هایوارد متغیر بود. نیاز سرمایی برای حداکثر گل دهی رقم هایوارد برابر با 966 ساعت سرما بود، در حالی که در رقم توموری و ژنوتیپ های طلایی نر و ماده نیاز سرمایی برای شکفتن جوانه های رویشی و گل دهی یکسان بوده و به ترتیب 692، 585 و 480 ساعت سرما بود. با تداوم دریافت سرما در جوانه ها، نیاز گرمایی برای شکفتن آن ها کاهش یافت و همبستگی منفی و معنا دار بین نیاز سرمایی و گرمایی برای شکفتن جوانه ها به دست آمد. با توجه به نیاز سرمایی کم ژنوتیپ های طلایی نر و ماده، به نظر می رسد که شرایط اقلیمی در پراکندگی منطقه کشت آنها محدود کننده نباشد. تصور می شود که مدل های یوتا و دینامیک برای ارزیابی نیاز سرمایی مناسب تر از مدل ساعتی باشند.

شاخص نیاز سرمایی, طلایی ماده, مدل های سرمایی, هایوارد, همبستگی