جواد حسین زاد - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تبریز
سمیه شرفا - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مدیریت کشاورزی دانشگاه تبریز

همواره در اثر استفاده نادرست و بیرویه سموم شیمیایی، اثرات جبران ناپذیری بر محیط زیست وارد میشود. اهمیت بالای اثرات مخرب سموم موجب شده است که تلاشهای زیادی در جهت کاهش مصرف سموم انجام بگیرد. از جمله این تلاشها استفاده از ابزارهای اقتصادی است که در تبیین سیاستهای مناسب میتوان از آنها بهره گرفت. در این راستا میتوان با محاسبه ارزش اقتصادی کاهش مصرف سموم و شناسایی عوامل مؤثر بر اجراء و موفقیت سیاستهای کاهش مصرف و ارائه راهکارهای مناسب برگرفته از نتایج این بررسیها، کمک فراوانی به تصمیمگیران و سیاستگذاران ذیربط در انتخاب سیاستهای صحیح در زمینه عملیات کشاورزی پایدار نمود. بدین منظور در این مطالعه نیز سعی شده است منافع اقتصادی کاهش مصرف سموم شیمیایی در استان خوزستان ارزشگذاری شود. اطلاعات لازم برای انجام این کار از طریق تکمیل پرسشنامه از 180 بهرهبردارکشاورزی استان خوزستان به روش نمونهگیری تصادفی دومرحلهای در سال 1387 جمعآوری شد. آنگاه با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط، تمایل به پرداخت کشاورزان جهت کاهش 3 سطح خطر ناشی از مصرف سموم (بالا، متوسط و پایین) در 5 لایه زیست محیطی (انسانها، پرندگان، آبزیان، حشرات مفید و حیوانات اهلی) مشخص گردید. در ادامه به منظور شناسایی عوامل مؤثر بر میزان تمایل به پرداخت کشاورزان از مدل توبیت که به روش دومرحلهای هکمن برآورد شد، بهره گرفته شد. نتایج نشان داد بیشترین تمایل به پرداخت برای کاهش اثرات زیانبار سموم در میان لایهها به ترتیب به لایه انسانها، پرندگان، حیوانات اهلی، آبزیان وحشرات مفید و در بین سطوح خطر به ترتیب سطح بالا، متوسط و پایین تعلق گرفت که در این میان منافع اقتصادی 15 کلاس زیست محیطی از 571623 ریال (لایه انسان/خطر بالا) الی 56926 ریال (لایه حشرات مفید/خطر پایین) به ازای هر خانوار در سال زراعی متغیر بود.

ارزشگذاری مشروط، استان خوزستان، تمایل به پرداخت، کاهش مصرف سموم شیمیایی، مدل توبیت،منافع زیست محیطی