محمود شبان - دانشجوی کارشناسی ارشد
ابوالفضل محمودی - استادیاراقتصاد کشاورزی دانشگاه پیام نور استان تهران.
محسن شوکت فدایی - دانشیاراقتصاد کشاورزی دانشگاه پیام نور استان تهران.

مطالعه حاضر به تعیین کارایی فنی و بررسی بازاریابی و ساختار بازار زعفران میپردازد. در این تحقیق جهت بررسی کارایی فنی، حاشیههای بازاریابی زعفران و شناسایی مسیرهای بازاررسانی از آمار پیمایشی با تکمیل 140 پرسشنامه از بهره برداران و25 پرشسنامه خرده فروش 14 پرسشنامه عمده فروش و مصاحبه با تعدادی کارشناس کشاورزی مربوط به سال 1391 در شهرستانهای استان خراسان رضوی و جهت تعیین ساختار بازار از آمار و اطلاعات سری زمانی 1374-91 استفاده شده است.تخمین کارایی فنی از روش DEA، برآورد حاشیه های بازاریابی از دیدگاه دیگبی و برای تعیین ساختار بازار از شاخص های نسبت تمرکز و هرفیندال استفاده شده است. نتایج نشان میدهد، متوسط کارایی فنی بهرهبرداران 63/49 و حداقل و حداکثر کارایی فنی به ترتیب 19/04 و 100 می باشد. اختلاف زیاد زعفرانکاران با حداقل و حداکثر کارایی فنی و فراوانی زیاد بهرهبرداران با کارایی کم حاکی از آن است که میتوان با مدیریت صحیح میزان تولید را افزایش داد. متوسط حاشیه خردهفروشی از حاشیه عمده فروشی آن ها بیشتر بوده و متوسط ضریب هزینه بازاریابی زعفران 14/78درصد میباشد. یعنی به عبارت دیگر سهم عوامل بازاریابی در قیمت نهایی زعفران 14/78 درصد است. بازار حاکم بر محصول زعفران طی دوره تحلیل انحصار چندجانبه تشخیص داده شد.

سهم عوامل بازاریابی، شاخصهای متمرکز، شاخص هرفیندال، ضریب هزینه بازاریابی، کارایی فنی