علی امامیان فر - استاد دانشکده معماری ، دانشگاه اشرفی اصفهانی
فرشته رحیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد ، مهندسی معماری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهین شهر
مهسا رادکیش ساکی - دانشجوی کارشناسی ارشد ، مهندسی معماری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهین شهر

عصر صفوی ، دوران کمال و شکوفایی نبوغ معماری و شهرسازی ایران است. معمار هنرمند در این دوره خاک فقیر را به فضایی ماورایی بدل میسازد و آفرینش بناهایی را سبب میشود که هنوز در رقابت با معماری معاصر امروز جلوه گری میکنند. اگر ماندگاری ، زیبایی ، رویکرد مناسب به اقلیم و انرژی های طبیعی ، استفاده صحیح از مصالح بوم آورد ، احترام به کاربر و محیط بنا ، و کارکرد مناسب اجتماعی و اقتصادی در معماری را از اصول معماری پایدار بدانیم ، بی شک معماری دوران صفویه را میتوان معماری پایدار نام نهاد. با این دیدگاه ، به دنبال یافتن الگوهایی برای اصلاح معماری بحران زده امروز ایران ، بررسی عوامل پایداری و تکامل معماری دوران صفوی ، آغازگر مباحث این نوشتار قرار گرفته است . در دهه های اخیر ، نیاز گسترده به آموزش و پرورش در ایران موجب ایجاد مدارس بسیاری شده و به موازات رشد آموزش ، الگوهای سنتی کالبد مدارس دچار تحولات و دگرگونی های بسیاری شده است . مدارس سنتی ایرانی بسان دیگر فضاهای معماری سنتی فضاهایی پایدار بوده که توانسته اند پاسخگوی نیازهای کاربردی و محیطی در طول سالیان بسیار باشند و این مهم به ویژه در معماری سنتی مناطق گرم و خشک که سطح وسیعی از این سرزمین را در برگرفته است ، آشکارا خودنمایی میکند . لیکن در روزگار معاصر ، این الگوهای سنتی فرصت انطباق با شیوه های نوین آموزشی را نیافته و در جدال نابرابر میان سنت و نوگرایی رو به قهقرا رفته اند . توسعه شهرنشینی و افزایش بهره وری بی رویه از مواهب طبیعی و تخریب محیط زیست ، افکار عمومی را متوجه مقوله توسعه پایدار ساخته است . توسعه اصفهان طی یک تکامل تدریجی و همساز با بستر ها ، باعث شکل گیری ویژگی های پایداری در ابعاد گوناگون زیست محیطی شده است ، اما این شهر مانند سایر شهرهای بزرگ جهان با مشکلات تغیی ر شرایط اقلیمی روبروست.پژوهش حاضر بر این باور است که رابطه ای میان پایداری در فضاهای آموزشی را در زمان صفوی در اصفهان بیابیم و سپس به اهمیت این موضوع بپردازیم.

پایداری ، دیدگاه معمار صوفی ، شیخ بهایی ، عصر طلایی صفوی