تاملاتی در کویر: بررسی اجمالی کویر و کویریان در آثار محمود دولت آبادی

پیشتر از آن که رشته ای چون جامعه شناسی ادبیات به طرح و بررسی مفاهیم اجتماعی با نیروی هنر و ادبیات بپردازد، بودند نویسندگانی که نه صرفا در حوزه ی ادبیات بلکه در سایر حوزه های علوم و فنون- به فراخور اهداف خود -مباحث جامعه شناختی، فرهنگی و مقوله های مرتبط با آداب و رسوم رامورد بررسی قرار دادند :قابوس بن وشمگیر در قابوس نامه ،سعدی در گلستان، بیهقی در تاریخ مسعودی و جوینی در تاریخ جهانگشا و نمونه های دیگری که کم و بیش با آنها آشنا هستیم . از قرن نوزدهم به بعد جامعه شناسی کم کم وارد عرصه های دیگر علوم شد و به عبارت دیگر سایر علوم از مباحث مطرح در جامعه شناسی نظیر: مردم شناسی ،فرهنگ ،سرمایه اجتماعی ،شخصیت و پرنسیب و... اقتباس کردند و با اقتباس آنها با مفاهیم ذیل موضوع خود ،شکل و ساختاری علمی تر به خود گرفتند. در ادب فارسی نیز نویسندگانی طلوع کرده ند که به ویژه در سبک رئالیسم از دانش جامعه شناسی و سایر علوم انسانی جهت غنای آثار خود بهره های فراوان بردند. این اقتباس ،برخی از نمونه ها را به آثار شاخص بدل کرد و نام برخی از نویسندگان را جاودانه ساخت، بدون شک "محمود دولت آبادی" یکی از آنان است.در این مقاله در حد بضاعت به یکی از دغدغه های اصلی اویعنی: کویر و فرهنگ و آداب کویریان می پردازم.مبنای پرداخت ترجیحاکتاب "کارنامه سپنج" دولت آبادی است .