ناصر حضی نیا - دانشجوی دکتری تخصصی روابط بین الملل، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران

دیپلماسی دفاعی که به عنوان دیپلماسی نظامی نیز شناخته می شود، عبارت است از استفاده غیرخشونت آمیز از نیروهای نظامی و اجرای دیپلماسی عمومی، از طریق فعالیت هایی مانند تبادل افسران، برنامه های آموزشی مشترک، مبادلات فرهنگی، بازدید از کشتی و غیره برای پیشبرد روابط دیپلماتیک یک کشور و دستور کار بین المللی آن. بنابراین، درک معاصر از مفهوم دیپلماسی دفاعی با معانی متعدد و فعالیت های بین المللی مرتبط، مبتنی بر گفتگو و همکاری که توسط وزارت خانه های دفاع اجرا می شود، مشخص می شود. با وجود اینکه دیپلماسی دفاعی صدها سال در اشکال گوناگون وجود داشته اما کاربرد آن به عنوان یک رشته علمی کمتر مورد توجه بوده و مفهوم سازی این عبارت نقطه شروعی برای درک نقش آن به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای سیاست خارجی و امنیتی دولت های معاصر تلقی می شود. دیپلماسی دفاعی در چند دهه اخیر به عنوان یک ابزار مهم در بستر سیاست بین الملل برای دولتمردان و نیز ایجاد روابط بهتر در بین کشورهای همسو تکامل یافته است. هدف اصلی دیپلماسی دفاعی، تشکیل و اجرای سیاست امنیتی دولت ها و وظیفه آن ایجاد روابط بین المللی پایدار و بلندمدت در حوزه دفاعی است. این مقاله با تجزیه و تحلیل رویکردهای مختلف به دیپلماسی دفاعی و ابزارهای اجرای آن، این مفهوم را به عنوان نوعی از قدرت نرم برای تکمیل تفکر راهبردی دولت ها در نظر گرفته و با پیوند دادن آن به مفهوم قدرت نرم، رویه های مورد استفاده دولت ها را در این خصوص بیان نموده و دیپلماسی دفاعی را به عنوان ابزار مهم سیاست خارجی در عرصه روابط بین الملل معرفی می کند.

دیپلماسی دفاعی، سیاست دفاعی، سیاست خارجی، قدرت ملی، امنیت ملی