احمد پوراحمد - استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران
مسعود دارابی - استادیار مجتمع دانشگاهی پدافند غیر عامل ، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران ،ایران
محمدرضا امیری فهلیانی - دانشگاه شهید چمران اهواز

محیط، به طور خاص محیط ساخته شده نقش مهمی در پویایی بیماری و تعیین سلامت افراد دارد و همچنین تاثیر زیادی در مهار بیماری های مزمن و واگیردار در انسانها دارد. همه گیری های بزرگ و محلی به طور یکسان بر روند جنگ ها، سرنوشت ملل و پیشرفت تمدن تاثیر گذاشته و امپراتوری ها را تعیین کرده و باعث می شود عفونت ها بازیگران تاریخ درام بشریت باشند. سناریونگاری، تکنیکی است که با در نظر گرفتن عدم قطعیت های محیطی، چندین چشم انداز متفاوت از آینده را ارائه می دهد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از حیث روش پیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آینده پژوهی صورت گرفته است.مطالعه حاضر با عملیاتی کردن چارچوب تاب آوری، یک رویکرد ظریف تر و جامع تر را برای بهینه سازی برنامه های مهار و سیاست های کاهش با استفاده از شاخص-های موثر در تاب آوری اجتماعی کلان شهرهای ایران با نمونه موردی کلان شهر اهواز با رویکرد آینده پژوهی در مورد شیوع بیماریهای همه گیر ارائه می دهد. نیروهای پیشران با روش دلفی مشخص، و سپس این عوامل براساس میزان اهمیت و عدم قطعیت، اولویت بندی شده و حیاتی ترین عوامل مشخص، و برای نوشتن سناریوهای محتمل از نرم افزار آینده پژوهی (Micmac) استفاده شده است. در مرحله سناریوپردازی، تعداد ۳۶ متتغیر کلی شناسایی و در ادامه در ماتریس اثرات متقاطع در این نرم افزار تعریف شدند. با توجه به یافته های پژوهش از بین این عوامل شاخص تورم تاثیرگذارترین عامل کلیدی در تاب آوری اجتماعی این کلانشهر در مواجهه با بیماری های واگیردار می باشد تمرکز نهادها وحاشیه نشینی دارای بیشترین اثرگذاری مستقیم و همچنین آمادگی اجتماعی و توانایی انطباق دارای بیشترین ارزش سطری محاسبه شده، و بیشترین میزان اثرگذاری غیرمستقیم بر دیگر متغیرها بوده اند.

مطالعات آینده پژوهی, برنامه ریزی سناریو, تاب آوری اجتماعی, بیماری های واگیردار, کلان شهر اهواز