حمیدرضا جعفری - استاد مدیریت و برنامه ریزی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران
سیروس حسن پور - دانشجوی کارشناسی ارشد سنجش از دور و GIS، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
لیلا رحیلی خراسانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران
احمد پور احمد - استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

این تحقیق با هدف شناسایی کانون های آلودگی هوا، تحلیل فضایی- مکانی میزان آلودگی آلاینده های هوا و بررسی رابطه بین تراکم جمعیت با میزان آلاینده های هوا با استفاده از مدل های آماری و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) در کلان شهر کرمانشاه فراهم شده است. به منظور تحلیل داده ها و تشکیل پایگاه داده ای از نرم افزار Office/Excel و برای تحلیل تطبیقی و گرافیکی از نرم افزار Arcview در محیط GIS و نرم افزارهای جانبی Crime Analysis و Case استفاده شده است. همچنین، برای برآورد تعداد جمعیت در بلوک های آماری که شامل ۶۲ نمونه آماری به صورت نقطه ای با تعیین مختصات جغرافیایی از طریق سیستم مختصات یابی جهانی (GPS) در کلان شهر کرمانشاه است از روش طبقه بندی تراکمی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق مجموعه ای از میزان جمعیت و آلاینده و نوع آلاینده در دوره زمانی ۳۰ روزه در محدوده کلان شهر کرمانشاه است. آزمون های آماری استفاده شده، آزمون مرکز متوسط، فاصله از انحراف معیار و بیضی انحراف معیار بوده است و بر اساس توزیع فضایی- مکانی مناطق آلوده با میزان آلودگی و نوع آلاینده های هوا و رابطه بین تراکم جمعیت (پیروی الگوی خوشه ای و متمرکز) از شاخص خوشه بندی نزدیک ترین همسایه برای شناسایی نواحی آلوده و میزان آلودگی هوا استفاده شد. کانون های آلاینده هوا (CO، NO۲، SO۲، PM۱۰ و Pb) به صورت نقطه ای در میدان آزادی، بلوار شهید بهشتی تا میدان سپاه، چهارراه مدرس، میدان آیت الله کاشانی، خیابان شهید اشک تلخ تا انتهای خیابان جلیلی، اطراف میدان آزادگان و شهرک معلم و شهرک الهیه شناسایی شدند. بر اساس نتایج، برای افزایش ایمنی و کاهش آلاینده ها در این محدوده ها از منظر حفاظت و محیط زیست شهری، افزایش فضاهای سبز و کاهش میزان تراکم جمعیت در نواحی شلوغ و پرترافیک شهری ضروری است.

آلاینده های زیست محیطی, تحلیل فضایی- مکانی, سیستم اطلاعات مکانی (GIS), کرمانشاه