مقایسه تطبیقی آرایه آرامگاه های دوران اسلامی در استان های گیلان و مازندران متاثر از عوامل فرهنگی
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 272
فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_HAFTH-11-39_003
تاریخ نمایه سازی: 24 اردیبهشت 1401
چکیده مقاله:
آرایه ها جزء مشخصی از معماری اسلامی بوده اند، همانند آرامگاههای اسلامی که آرایه عنصر جداییناپذیر از معماریشان است. از طرفی در استانهای گیلان و مازندران آرامگاههای اسلامی از نظر آرایهبندی مرتبط با معماری دارای شکل خاص خود بودهاند و از بخشی به بخش دیگر در این دو استان تفاوتهایی در آرایه آرامگاههای اسلامی دیده می شود، بنابراین هدف اصلی این پژوهش شناخت و تحلیلی آرایه آرامگاههای اسلامی در استانهای گیلان و مازندران با توجه به تاثیر عوامل فرهنگی است و این سوالات مطرح می گردد که آرایه آرامگاههای اسلامی در استانهای گیلان و مازندران دارای چه خصوصیاتی است و چه عوامل فرهنگی در شکلگیری آنها موثر است؟ روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی_تحلیلی بوده و ارزیابی دادهها از طریق مقایسه تطبیقی انجام گرفته است. انتخاب نمونهها بر اساس شکل متداول آرامگاهها از سمت غرب گیلان به سمت شرق مازندران صورت گرفته است، در این رابطه نمونههای متداول غرب گیلان مربوط به دوره قاجار و نمونههای متداول شرق گیلان مربوط به دوره صفویه و بیشتر قاجار بوده و نمونههای متداول در غرب و شرق مازندران مربوط به دوره تیموری و قاجار است. نتیجه پژوهش نشان میدهد عوامل فرهنگی که در اینجا آداب و باورهای مذهبی و عرفی جامعه است باعث تفاوتهای موجود در آرایه آرامگاههای اسلامی در این دو استان گشته بهطوری که در غرب گیلان به دلیل مذهب سنی و معیشت شبانی آرامگاههای ساده با دیوار مشبک رواج یافته است و عمده آرایه آنها مربوط میشود به گره سازی دیوارهای مشبک چوبی و کندهکاری روی سرستون ایوانهای کوچک دور بنا و صندوق محل دفن؛ در حالی که در شرق گیلان به دلیل رواج مذهب شیعه و اهمیت بزرگ داشت شخصیتهای دینی جزئیات و آرایههای بیشتر متداول است و عمده آرایه این آرامگاهها در کندهکاری روی چوب در بدنه ستون، سرستونها و شیرسرها و همچنین درها و صندوقها دیده میشود. علاوه بر این به دلیل باورهای مذهبی شیعه نقاشیهای دیواری با مضامین مذهبی از دیگر آرایههای آرامگاههای شرق گیلان است. در بخش غربی و شرقی مازندران آرامگاههای ایواندار مربوط به دوره قاجار از نظر آرایه و عوامل شکلگیری آرایهها به مانند آرامگاههای شرق گیلان هستند با این تفاوت که آرایه نقاشی دیواری درآنها وجود ندارد؛ علاوه بر آن به دلیل ارتباط مستقیم مازندران با مرکز ایران و همچنین عرف جامعه آرامگاههای برجی که بیشتر مربوط دوره تیموری بودند در مازندران رواج داشتهاند که البته در غرب مازندران به دلیل دور بودن از مرکز حکومت شیعه مذهب مرعشیان یعنی شهر ساری سادگی و کیفیت کم در معماری و آرایه آرامگاههای برجی دیده می شود؛ اما در شرق مازندران آرامگاههای برجی از عظمت و تجمل بیشتری برخوردارند و بهطورکلی عمده آرایههای آنها به صورت ساختاری و در بخش انتقال به گنبد دیده میشود.
کلیدواژه ها: