محمود حیدری - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه یاسوج

طرح مجدد متون ادبی قدیم و اشاره به فرهنگ و تاریخ گذشته در شعر معاصر و به کارگیری امروزین آن یکی از شگردهای شاعران معاصر عرب است. عبدالوهاب البیاتی یکی از شاعرانی است که از فرهنگ و ادب دوره جاهلی عرب در شعر خود سود جسته است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به تجلی فرهنگ و ادب جاهلی در شعر البیاتی پرداخته است که مراد از فرهنگ و ادب آنان شعر، اسطوره، تفکرات، آداب و رسوم و ضرب­المثل­هایی است که در شعرشان نمایان است. از یافته­های پژوهش حاضر این است که برخی از خلق و خوی عرب جاهلی چون سخا و بخشش، برخی از تفکرات آنها چون «غراب البین»، برخی از شیوه­های شعری چون «وقوف بر اطلال»، برخی از ضرب المثل­ها و اشعار جاهلی در شعر بیاتی تجلی پیدا کرده و شاعر در بیشتر موارد در پیوند تجربه شعری خود با ادب جاهلی و به کارگیری آن موفق بوده است. بارزترین وجه این پیوند، سرگردانی شاعر جاهلی در صحراها و جدایی از معشوق است که با تجربیات زندگی بیاتی به­عنوان شاعری آواره و به دور از معشوق (وطن اصلی) تعامل برقرار کرده است.

ادبیات جاهلی, شعر معاصر عرب, نقد شعر, بینامتنیت, عبدالوهاب البیاتی