علی شهیدی - دانشیار/ گروه علوم و مهندسی آب- دانشکده کشاورزی- دانشگاه بیرجند
مصطفی دهقان - گروه علوم و مهندسی آب- دانشکده کشاورزی- دانشگاه بیرجند- بیرجند- ایران
محمد حسین نجفی مود - استادیار گروه مهندسی آب،دانشگاه بیرجند
اعظم عربی یزدی - دانشجوی دکتری هواشناسی کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، پژوهشگر گروه پژوهشی زیست محیطی خاوران

در این تحقیق به بررسی و ارزیابی میزان آب مجازی و ردپای آب در بخش کشاورزی استان خراسان جنوبی پرداخته شد. هم چنین نتایج حاصل با میزان آب مجازی بخش صنایع آب بر استان مقایسه گردید. در استان خراسان جنوبی با متوسط بارندگی سالانه ۹۸ میلی متر و میانگین تولید سالانه بیش از ۴۹۰ هزار تن محصولات کشاورزی، بیش از ۱۷۰ میلیون مترمکعب اضافه برداشت ازسفره های آب زیرزمینی صورت می-گیرد. در این پژوهش میانگین آب مجازی محصولات عمده ی کشاورزی اسـتان خراسـان جنوبی حدود ۲۹۰۰ متر مکعب برای تولید هر تن محصول است که این مقدار برای صنایع آب بر استان حدود ۲۱ مترمکعب بر تن برآورد شده است. در نتیجه مبـادلات محصـولات کشـاورزی، درسال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۴، برنج بیش ترین حجم واردات را در سال ۱۳۹۰ معادل ۳۴۱ میلیون مترمکعب آب را به شکل مجازی به استان وارد کرده است. طی دوره ی مورد مطالعه، استان همواره صادرکننده ی آب مجازی بوده که میزان حجم آب مجازی صادراتی محصولات کشاورزی از ۴۱۲ تا ۵۳۳ میلیون مترمکعب افزایش یافته است که به ترتیب پنبه، زعفران و زرشک بیش ترین سهم صادرات آب مجازی را به خود اختصاص داده است. میانگین کل حجم ردپای آب بخش کشاورزی استان طی سال های مورد مطالعه، ۵۱۰ میلیون مترمکعب است که به ازای هر نفر ۷۰۰ مترمکعب در سال برآورد گردید.

ردپای آب, محصولات آب بر, مبادلات آب مجازی