محمد جواد نحوی نیا - گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اراک
بهنام معاونی - گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اراک
علی شهیدی - دانشیار/ گروه علوم و مهندسی آب- دانشکده کشاورزی- دانشگاه بیرجند

این تحقیق به منظور ارزیابی مدل اگروهیدرولوژیکی SWAP۳.۰۳ در شبیه سازی نیم رخ رطوبت و شوری خاک تحت کشت ارقام گندم در شرایط کیفیت و کمیت های مختلف آب آبیاری در سال زراعی ۸۵-۱۳۸۴ در مزرعه آزمایشی دانشگاه بیرجند انجام شد. آب آبیاری از سه حلقه چاه با شوری مختلف در مزرعه آزمایشی مورد نظر (با EC های مختلف ۱.۴ ، ۴۵ و ۹.۶ دسی زیمنس بر متر) تامین شد. ابتدا مدل نسبت به پارامترهای هیدرولیکی لایه های خاک و انتقال املاح بر اساس یک مطالعه انجام شده در مزرعه آزمایشی به خوبی واسنجی گردید. نتایج این تحقیق نشان داد میانگین فصلی توزیع شوری و رطوبت در پروفیل خاک در تیمارهای آبیاری کامل I۳ و پر آبیاری I۴ (تامین ۱۲۵ درصد آب مورد نیاز) یکنواخت تر از سایر تیمارها می باشد. حداکثر غیر یکنواختی در تیمار های تحت تنش آبی و شوری مشاهده می گردد. نتایج شبیه سازی شده توسط مدل نشان می دهد که اعمال تیمارهای کم آبی و شوری باعث کاهش دقت مدل در پیش بینی رطوبت و شوری در مراحل زمانی مختلف پس از کاشت گندم می شود. بهترین براوردهای مدل در تخمین پارامترهای رطوبت و شوری، به ترتیب مربوط به تیمار I۳ (آبیاری کامل) (۰.۹۵=R۲ برای کلاس شوریS۱ R۲=۰.۹۴برای کلاس شوری S۲ و R۲=۰.۹۳ برای کلاس شوری S۳برای تخمین رطوبت و R۲=۰.۷۷برای کلاس شوری S۱ ، R۲=۰.۸۲برای کلاس شوری S۲ و R۲= ۰.۹۱ برای کلاس شوری S۳ برای تخمین شوری) و و I۲ (تامین ۷۵ درصد آب مورد نیاز) (۰.۸۵=R۲ برای کلاس شوری R۲=۰.۸۲ ،S۱ برای کلاس شوری S۲ و R۲=۰.۷۸ برای کلاس شوری S۳ برای تخمین رطوبت و R۲=۰.۷ برای کلاس شوریS۱ ، R۲=۰.۷۳برای کلاس شوری S۲ و R۲= ۰.۸۷ برای کلاس شوری S۳ برای تخمین شوری) می باشد. روند تغییرات دقت مدل در براورد پروفیل رطوبت و شوری خاک، از سطح خاک به سمت عمق کاهشی است(۰.۷۲-۰.۸۹۰=R۲برای رطوبت و ۰.۷۱-۰.۸۷=R۲برای شوری). با وجود تغییرات رطوبت و شوری خاک در لایه ی سطحی خاک، ضریب تعیین بالا (۰.۸۹= R۲ برای رطوبت و ۰.۸۷= R۲ برای شوری)در لایه های نزدیک به سطح خاک، نشان دهنده ی کاربرد مطلوب مدل SWAP برای شبیه سازی رطوبت و شوری خاک می باشد.

بیرجند, رطوبت حجمی, شوری, عمق آبیاری, SWAP