محمد رضا اصلاحی
ناصر صفایی
عباس سعیدی
مسعود شمس بخش

سوختگی برگ گندم که بوسیله قارچ Mycosphaerella graminicola ایجاد می شود، یکی از بیماریهای مخرب گندم در سراسر جهان است. واکنش های متفاوت ارقام مختلف نسبت به بیماری، ناشی از زمان و مقدار بیان ژن های دفاعی آنها می باشد که می تواند پایه ای برای توسعه یک روش درون شیشه ای در جهت ارزیابی مقاومت نسبت به این بیمارگر باشد. از میان 40 ژنوتیپ گندم مایه زنی شده با graminicola M. ارقام مرودشت و چمران، مقاوم و داراب 2 و تجن به عنوان حساس انتخاب شدند. دو تیمار شامل القاء برگها با  خراش و عدم القا بدون ایجاد خراش برای هر رقم در نظر گرفته شد. عصاره گیاهان هر رقم 24 و 48 ساعت پس از اعمال تیمار، استخراج و تاثیر آنها بر اسپورزایی و جوانه زنی اسپورهای قارچ بیمارگر بررسی گردید. نتایج نشان داد که افزایش جمعیت اسپور در محیط کشت­های حاوی عصاره ارقام مقاوم نسبت به ارقام حساس کمتر بود. درصد جوانه زنی اسپور ها در محیط های کشت حاوی عصاره ارقام مقاوم القایی و غیرالقایی در مقایسه با محیط کشت های حاوی عصاره ارقام حساس کمتر بود. با استفاده از روش cDNA-AFLP مشخص شد که بیان ژن های پروکسیداز3 و8 به ترتیب در رقم چمران و مرودشت 48 ساعت پس از خراش دادن افزایش می یابد. بنابراین به نظر می رسد که می توان از عصاره گیاهی برای بررسی مقاومت ارقام نسبت به عامل بیماری سوختگی برگ گندم در شرایط آزمایشگاه استفاده کرد.

عصاره برگ ارقام حساس و مقاوم گندم, جمعیت اسپور, قارچ سپتوریا, cDNA-AFLP, ژن‌های دفاعی