بررسی عددی و عملی اثر سد بر تغییرات بستر رودپایین دست (مطالعه موردی: سدکرخه)

احداث سد بر روی رودخانه باعث تله اندازی حجم زیادی از رسوبات بخصوص رسوبات درشت دانه، همراه جریان در مخزن سد می گردد. بطور کلی آب خروجی از سد معمولاض عاری از رسوب می باشد که این آب قابلیت حمل بالایی داشته و بسته به شرایط هیدرولیکی و دانه بندی مواد بستر، باعث ایجاد پدیده ی کف کنی در پایین دست سد می گردد. هدف از تحقیق جاری بررسی مورفولوژیک و ارزیابی تغییرات طولی و عمقی 10 کیلومتر ابتدایی پائین دست سد کرخه در استان خوزستان، به عنوان یکی از بزرگترین سدهای ایران، تحت اثر عدم انتقال رسوبات کف، بدلیل احداث این سد می باشد. در این تحقیق، در رابطه با مطالعات و پژوهش های تئوریک قبلی، علاوه بر استفاده از داده های میدانی متعدد، به صورت عملی اندازه گیری انجام پذیرفت و پیش بینی های مربوطه و کارایی روابط استفاده شده، مورد ارزیابی و سنجش کمی و کیفی قرار گرفت. حداکثر عمق کف کنی بستر در پایاب حدود 3 متر وکف کنی به طول 2000 متر برآورد گردید. بر اساس مقادیر قطر میانه در سال 2010، به بررسی جوشنی شدن اقدام و مقدار q بیشتر از 0.65 برآورد شد که به معنی ایجاد لایه محافظ بر اساس معیار گسلر در منطقه مذکور است. بدلیل وجود اختلاف ناچیز (و نه تضاد) مدلسازی عددی نسبت به واقعیت، مشخص گردید که مدل ریاضی HEC6 با وجود یک بعدی بودن، قابلیت مناسبی در برآورد پدیده کف کنی دربازه مذکور دارد.

کلیدواژه ها:

سدکرخه ، جوشنی شدن ، مورفولوژی ، کف کنی