تزیینات آجرتراشی وآجرکاری درمعماری بناهای ایران (ازدوره سلجوقی,قاجارتاپهلوی دوم)

آجرکاری یکی ازروش های تزیین درمعماری می باشد.درمعماری ایران این روش دردوره هخامنشیان به کاررفته ودردوره سلجوقیان شکوفاگردیده است.درآجرکاری استفاده ازابزارهای ساده ونوک تیزمثل سوهان و...که به آجرشکل وطرح می دهندونقوش راایجادمی کنند.آجرکاری بیشتردرنمای ساختمان کاربرددارد.دراوایل دوره قاجاربرای تزیینات سردرخانه هاآجرکاری رونق گرفته وتادوره پهلوی ادامه یافته است.درایران به خاطرگونه آب وهوایی وکمبودچوب به استفاده ازآجربرای ساختمان هاروی آوردند.برای ایجادتبادل حرارتی واقلیم سردوگرم آجر,جای خودرابه طوروسیع دراین سرزمین بازکرده است.دوره سلجوقی اوج آجرکاری ایران است ودردوران هخامنشی وخصوصاایلخانی آجرکاری به وسعت قبل کاربردنداشته است وتزیینات گچ بری وکاشی کاری جایگزین آجرکاری شده است.تحولاتی که دردوره سلجوقی درتزیینات معماری شکل گرفت ,موجب تکامل نقوش وتکنیک های تزیینی دردوران بعدازخودگشت. دردوره سلجوقی آجرتراش برخلاف گفته برخی محققان درتزیینات گره سازی هاعمومامناره ها استفاده شده است که دراین دوره برای اولین باردرکنارآجرهای قالبی, پیش بروگاهی تراش ازگچ وکاشی استفاده شده است به عبارتی تلفیق چندنوع مصالح دریک نقش ازابتکارات سلجوقیان است که دردوران بعدی نیز مورداستفاده قرارمیگیرد.

کلیدواژه ها:

آجر ، هنرآجرتراشی ، هنرآجرکاری ، قاجار ، معماری اسلامی ، پهلوی دوم ، سلجوقی