بررسی تاثیر آیش و مقایسه عملکرد دانه کلزا و گندم در تناوب با یکدیگر

به منظور مطالعه اثر زراعت کلزا بر گندم و بالعکس و همچنین بررسی اثر آیش در زراعت کلزا و گندم ، این آزمایش به مدت سه سال زراعی 1383 تا 1386 در مراکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان ( ایستگاه بهبهان) ، زنجان و کرمانشاه(ایستگاه اسلام آباد) انجام شد. جهت اجرای آزمایش یک قطعه زمین به وسعت 6 هزار متر مربع که از نظر حاصلخیزی و سایر مشخصات زمین ، یکنواختی مناسبی دارد و سال قبل از آن تحت کشت گندم بوده ، انتخاب گردید . زمین مزبور بعد از تهیه عملیات شخم مرسوم و ایجاد فاروهایی به عرض 60 سانتی متر به سه قطعه مساوی 2000 متر مربع بطول 100 و عرض 20 متر مربع تقسیم گردید . در قطعه اول در سال اول کلزا ، در سال دوم نصف کلزا و نصف آیش و در سال سوم تماماً کلزا ، در قطعه دوم در سال اول کلزا ، در سال دوم گندم و در سال سوم کلزا و در قطعه سوم در سال اول گندم ، در سال دوم نصف گندم و نصف آیش و در سال سوم تماماً گندم کشت گردید. در پایان هر سال پس از رسیدگی محصول تعداد 20 نمونه یک متر مربعی جداگانه ازهر یک ار قطعات برداشت شد و عملکرد داته محاسبه گردید. جهت کاهش اثر شیب زمین ناشی از تغییرات احتمالی حاصلخیزی خاک طول زمین به 20 بلوک به فاصله 5 متری تقسیم شد و در طول هر 5 مترمربع از هریک از قطعات مورد نظر یک نمونه یک متر مربعی برداشت شد و مقایسه میانگین عملکرد در تناوب های مورد نظر با کمک آزمونt جفت شده انجام گرفت نتایج حاصل ازمقایسه عملکرددانه تناوب های مختلف نشان داد که عملکرددانه گندم در تناوب گندم – کلزا – گندم در مقایسه با زراعت تک کشتی گندم-گندم-گندم در بهبهان 21/4 درصد در زنجان 41/1 درصد ودر اسلام آباد کرمانشاه 15/3 درصد افزایش یافت که از نظر آماری کاملا معنی دار است اثر آیش برعملکرد گندم در بهبهان 12/4 درصد در زنجان 11/1 درصد و در اسلام آباد کرمانشاه 18/3 درصد بودکه تنها در بهبهان و اسلام اباد از نظر آماری کاملا معنی دار بود و در زنجان معنی دارنبود . اثر آیش در عملکرد کلزا در بهبهان 15/6 درصددر زنجان 4/8 درصد ودر اسلام آباد 29 درصد بودکه از نظر آماری در بهبهان و اسلام آباد کاملا معنی دار و در زنجان معنی دارنبود.عملکرد کلزا در تناوب کلزا – گندم – کلزا در مقایسه با زراعت تک کشتی کلزا در بهبهان 28/4 درصد در زنجان 33/9 درصد و در اسلام آباد 38/4 درصدافزایش یافت که در کاملا معنی دار است.همچنین عملکرد کلزا در تناوب کلزا – گندم – کلزا در مقایسه با تناوب کلزا – آیش – کلزا در بهبهان 11 درصد، در زنجان 27/7 و در اسلام آبادی 7/3 درصد افزایش یافت که کاملا معنی دار بود.

کلیدواژه ها:

کلزا ، گندم ، آیش ، تناوب زراعی ، عملکرد دانه