برهمکنش اثرات تنش خشکی و ماسه بادی بر خصوصیات کمی کلزای پاییزه و رطوبت خاک

وقوع خشکسالی سبب ایجاد اختلال در نیاز آبی گیاهان می شود. لذا شناخت اثرات تنش های ناشی از کم آبی و خشکسالی بر محصولات کشاورزی و اختلالاتی که ممکن است در اثر این تنشها به وجود آید و راهکارهای مناسب برای کاهش تاثیرات مربوط توجه شایانی را می طلبد. به منظور بررسی برهمکنش اثرات تنش خشکی و ماسه بادی بر خصوصیات کمی کلزای پاییزه و رطوبت خاک آزمایشی در سال زراعی 93-1392 در مزرعه آموزشی–پژوهشی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل مورد بررسی قرار گرفت. نهایتا تعیین مطلوبترین دور آبیاری در شهر زابل با توجه به شرایط آب و هوایی بسیار گرم و خشک این منطقه انجام گردید. این آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی تنش خشکی در سه سطح شامل: 100 و 50 و 150 میلیمتر تبخیر از سطح تشتک تبخیر و عامل فرعی سطوح مختلف ماسه بادی شامل: شاهد، 100 و 200 تن در هکتاردر نظر گرفته شد. نتایج تجزیه واریانس حاکی از معنیداری تنش خشکی سطوح ماسه بادی در سطح یک درصدبر عملکرد اقتصادی گیاه کلزا و رطوبت وزنی خاک بود. براساس نتایج حاصل از مقایسه میانگینها بیشترین عملکرد اقتصادی و رطوبت وزنی خاک موجود در خاک در تیمار آبیاری با تبخیر 50 درصد بدست آمد و کمترین مقدار این صفات متعلق به تیمار آبیاری با تبخیر 150 میلی متر از تشتک تبخیر بدست آمد. برهمکنش تنش خشکی و ماسه بادی برعملکرد اقتصادی نشان داد که بالاترین میزان (575/6 کیلوگرم در هکتار) با کاربرد 200 تن در هکتار ماسه بادی+ 50 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر بدست آمد. این مقدار نسبت به تیمار شاهد (268/0 کیلوگرم در هکتار) بیش از 53/43 درصد افزایش عملکرد داشت. مقایسه میانگین های برهمکنش تنش خشکی و ماسه بادی بر رطوبت وزنی خاک نشان داد که بیشترین میزان رطوبت وزنی خاک (27/00) از کاربرد 200 تن در هکتار ماسه بادی و 50 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر مشاهده شد. این مقدار نسبت به تیمار شاهد (5/00) بیش از 81/48 درصد افزایش داشت.

کلیدواژه ها:

کلزا ، تنش خشکی ، رطوبت خاک ، عملکرد دانه ، ماسه بادی