بررسی رویکردهای اسلامی نسبت به مساله حقوق محیط زیست از منظر قرآن و احادیث

تفکر اسلامی، یکی از معتدل ترین و معقول ترین نظریات را، در مورد طبیعت معرفی می کند و آن را موجودی هوشمند می داند و طبیعت در این دیدگاه گهواره و مهد انسان است و باید مورد احترام قرار گیرد. رویکرد جهانی به حقوق محیط زیست، رویکردی کاملاً جدید و نوپاست و این در حالی است، که اسلام از بدو ظهور به این نکته حیاتی تاکید داشته و تابعان خود را با روش های گوناگون به حفاظت از این ثروت ترغیب کرده است. انسان پرورده قرآن، از لحاظ اعتقادی به گونه ای تربیت می شود که خود را به عنوان خلیفه خداوند، به تصرف از نوع تصرف امانتدار در طبیعت، ملزم می کند. اصول مندرج در حقوق اسلام نسبت به مسئله محیط زیست دارای چه ابعادی می باشد؟ حقوق اسلامی چه راهکارهایی برای اجرا و حفاظت از محیط زیست ارائه کرده است؟ اصول و قواعد اسلامی مرتبط با محیط زیست کدامند؟ ضمانت اجراهای حقوقی نقاط ضعف آن چیست؟ این متن در پی پاسخ به این پرسش هاست. مقاله پیش رو در ابتدا به مفاهیم و مصادیق، حقوق محیط زیست اسلامی و سپس به منابع آن می پردازد و در ادامه، ضمانت اجرای آن را بررسی می کند و در پایان به نتیجه گیری و ارائه راهکارهایی از دید نگارنده می پردازد. محدوده ی بررسی این مقاله؛ حقوق اسلامی در ابعاد خاص از جمله منابع اساسی حقوق اسلامی (شیعه)، از جمله کتاب (قرآن کریم) سنت و منابع فقهی (شیعه) می باشد. متن حاضر که با استناد به کتب و مقالات تدوین شده است، به روش کتابخانه ای نگارش یافته است.

کلیدواژه ها:

اسلام ، حقوق محیط زیست ، حقوق محیط زیست اسلامی ، ضمانت اجرا ، منابع اسلامی حقوق محیط زیست