ارزیابی کارایی تصفیه خانه فاضلاب تبریز با استفاده از سیستم های مختلف فازی

با توجه به محدود بودن منابع آب در جهان، استفاده از آب های تصفیه شده به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشکی مانند ایران ضروری به نظر می رسد. از این رو تصفیه صحیح، مدیریت و کنترل فرآیند تصفیه نیازمند بررسی دقیق پارامترهای موثر در این فرآیند است. لذا به دلیل دارابودن ویژگی عدم قطعیت بین پارامترهای کیفی فرآیند تصفیه، در این مطالعه از مدل های فازی (FL) برای مدل سازی رفتار تصفیه خانه فاضلاب تبریز استفاده شده است. بدین منظور با مبنا قرار دادن مشخصه های کیفی اندازه گیری شده در ورودی تصفیه خانه، مقدار متناظر مشخصه های فوق در خرنجی تصفیه خانه پیش بینی شد. برای این منظور از دو مدل فازی ممدانی و ساجنو استفاده شد. داده های ورودی مدل های فازی استفاده شده شامل پارامترهای دما (t)، اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی (BOD)، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی (COD)، کل جامدات معلق pH (TSS) فاضلاب و داده های خروجی شامل مشخصه BOD، COD و TSS می باشد. نتایج مدل های فازی به کار برده شده برای پارامترهای مذکور، بدست آمده و با مقادیر مشاهداتی مقایسه شدند. بر اساس نتایج بدست آمده، هر دو مدل مذکور نتایج قابل قبولی را ارائه دادند. مدل فازی ممدانی با 17 قانون با ضریب همبستگی 91/0 و مدل فازی ساجنو با شعاع بهینه 7/0 و 5 قانون با ضریب همبستگی 94/0 اجرا شدند. با وجود اینکه هر دو روش فازی نتایج قابل قبولی را ارائه دادند، اما با بررسی میزان ضریب همبستگی و RMSE هر کدام از پارامترها در این دو روش به نظر می رسد مدل فازی ساجنو نسبت به مدل فازی ممدانی برتری دارد. همچنین با محاسبه درصد بازده حذف آلاینده ها در خروجی تصفیه خانه مشخص شد، حداکثر بهره وری حذف در تصفیه خانه مربوط به آلاینده TSS بوده و معادل 93 درصد می باشد. سایر آلاینده ها نیز مقادیری بسیار نزدیک به TSS داشتند. به همین ترتیب بازده حذف این آلاینده ها از طریق مقادیر برآوردی با مدل های فازی نیز به همین منوال است، که به واسطه نزدیکی با مقادیر مشاهداتی مبین کارایی خوب مدل های به کار برده شده می باشد.

کلیدواژه ها:

فاضلاب ، مدل فازی ساجنو و ممدانی ، بازده حذف ، تصفیه خانه تبریز