گزینش بهترین روش زمین آمار جهت تهیه پهنه مکانی پارامترهای کلر و هدایت الکتریکی آب های زیرزمینی (مطالعه موردی)

آب زیرزمینی به عنوان یکی از منابع اصلی تامین آب آبیاری زمین های کشاورزی به شمار می آید. شناخت کیفیت این منبع و جلوگیری از کاهش آن، یکی از دغدغه های کارشناسان آب می باشد و لازم است تا توجه ویژه ای به این امر مهم معطوف گردد. استفاده از روش های زمین آماری با توجه به دقت بالا و توانمندی هایی چون کاهش نمونه برداری ها و افزایش دقت تخمین ها، می تواند به عنوان یک روش مناسب برای شناخت کیفیت آب زیرزمینی در منطقه باشد. لذا هدف از انجام این پژوهش ارزیابی روش های مختلف درون یابی به منظور بررسی و تحلیل مکانی مقادیر پارامترهای هدایت الکتریکی و کلر آب زیرزمینی دشت رزن – قهاوند و همچنین تعیین اراضی مناسب جهت کشاورزی در دشت مذکور می باشد. بررسی نقشه های حاصل نشان می دهد که بیشترین محدودیت از نظر کیفیت آب برای اجرای سامانه های آبیاری بارانی در مناطق جنوبی دشت قرار دارد و آب حاصل از چاههای موجود در این مناطق نمی توانند در سیستم های آبیاری بارانی مورد استفاده قرار گیرند. علت این امر می تواند پایین بودن بیش از اندازه سطح آب زیرزمینی (بیش از 40 متر افت سطح آب) در نواحی جنوبی و مرکزی دشت باشد. برای پارامتر کیفی کلر، روش مناسب از میان روشهای معین روش تابع شعاعی می باشد، دلیل گزینش این روش داشتن میانگین خطای مطلق (6/3) و ریشه دوم میانگین مربع خطا (5/6) که نسبت به سایر روش ها کمتر و با راندمان مدل (91/0) و همبستگی (67/0) که مقادیر بیشتری نسبت به سایر روش های معین برای این پارامتر می باشد. همچنین با توجه به مقادیر بیشترین همبستگی (81/0)، حداقل میانگین خطای مطلق (47/0) و حداقل ریشه دوم میانگین مربع خطا (58/0) روش کریجینگ معمولی با مدل دایره ای و روش کریجینگ معمولی با مدل کروی از میان روش های زمین آمار روش مناسبی می باشند. از بین دو روش فوق روش کریجینگ معمولی با مدل کروی به دلیل داشتن اثر قطعه ای (09/0) که کمترین مقدار در بین سایر مقادیر می باشد، مناسب ترین مدل خواهد بود. برای میزان EC به دلیل داشتن ریشه دوم میانگین مربع خطا بالا، استفاده از روش های معین توصیه نمی شود. از میان روش های نامعین روش مناسب پهنه بندی برای مشخص کردن وضعیت پارامتر فوق در این منطقه روش کریجینگ معمولی با مدل دایره ای خواهد بود.

کلیدواژه ها:

زمین آمار ، درونیابی ، دشت رزن - قهاوند