شناسایی مواد تشکیل دهنده اسانس و بررسی اثرات آنتی اکسیدانی گیاه Ziziphora clinopodioides Var. rigida در استان کرمان

زمینه و هدف: گیاه کاکوتی Ziziphora clinopodioides از خانواده نعناییان (Lamiaceae) گیاهی که بخش های هوایی آن مصرف دارویی و خوراکی داشته و در رفع اختلالات قلبی ، سرماخوردگی ، اسهال، سرفه، و میگرن مورد استفاده قرار می گیرد. گیاهان منبع غنی از ترکیبات فنلی هستند که مهمترین آنتی اکسیدان های طبیعی به شمار می آیند که به لحاظ محافظت بدن در مقابل استرس اکسیداتیو و حفظ سلامت حائز اهمیت هستند.این تحقیق به منظور استخراج و شناسایی ترکیب های تشکیل دهنده اسانس گیاه کاکوتی Z. clinopodioides و بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس و عصاره این گیاه به عنوان جایگزین آنتی اکسیدان های سنتزی انجام شده است. روش بررسی: گیاه کاکوتی Z. clinopodioides از ارتفاعات شهرستان بردسیر جمع آوری و در سایه خک شد. اسانس با دستگاه کلونجر تهیه و. اجزای اسانس با روش GC/MS آنالیز و شناسایی شد. عصاره متانولی تهیه و توسط دستگاه روتاری تغلیظ شد. فعالیت آنتی اکسیدانی احتمالی با دو روش بتا-کاروتن لینولئیک اسید و DPPH مورد بررسی قرار گرفت . آزمایشات به صورت کاملا تصادفی در 4 غلظت و سه تکرار انجام گردید. نتایج حاصل با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و Minitab بررسی گردید و برای مقایسه میانگین ها از آزمون دانکن استفاده شد. یافته ها: نتایج این بررسی نشان داد که مواد عمده تشکیل دهنده اسانس گل کاکوتی، پولگون (52/41%)، دی هیدروکارویل استات (14/13%)، 7و 1-سینئول (12/98%) و D- نئوایزومنتول (4/19%) است . در بررسی اثرات آنتی اکسیدان با روش DPPH، بیشترین میزان بازدارندگی از اکسیداسیون IC50 مربوط به عصاره گل کاکوتی است. نتایج حاصل از روش بتاکاروتن لینولئیک اسید نیز نشان داد اسانس گل کاکوتی در این روش بیشترین درصد فعالیت آنتی اکسیدانی را دارد. نتیجه گیری: گیاه کاکوتی Z. clinopodioidesمنطقه بردسیر مانند سایر مناطق حاوی ترکیب عمده پولگون است و اسانس و عصاره های متانولی گیاه دارای اثرات آنتی اکسیدانی قابل ملاحظه ای اند بنابراین می توان از آن به عنوان یک ماده آنتی اکسیدان جهت مصرف در صنایع غذایی و دارویی استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

ا Ziziphora clinopodioides ، اسانس ، عصاره متانولی ، فعالیت آنتی اکسیدانی ، بتا-کاروتن لینولئیک اسید ، DPPH ، (+)-پولگون ، دی هیدروکارویل استات