تعیین عوامل خطر (آفات، بیماری ها و شکارچیان) و نقش هریک از آنها در تلفات کلنی های زنبور عسل در استان های خراسان رضوی، مازندران، تهران، آذربایجان شرقی

نمونه مورد بررسی شامل اطلاعات مربوط به 422 واحد زنبورداری در طی سال های 1390-1389 است که از استان های منتخب کشور در مناطق آب و هوایی مختلف جمع آوری گردیده است که شامل استان های آذربایجان شرقی، تهران، مازندران و خراسان رضوی می باشد و هدف از این تحقیق شناسایی و تعیین عوامل مرتبط با بیماریها، آفات و شکارچیان زنبور عسل و تعیین سهم هر یک از آنها در بروز تلفات و خسارت کلنی ها، آگاهی از وضعیت مدیریت فنی ، عملکرد تولیدی و میزان خطر پذیری واحدهای پرورش زنبور عسل، ارائه راهکارهای بهبود سطح مدیریت و کاهش عوامل خطر در زنبورستان ها می باشد. اطلاعات جمع آوری شده از پرسشنامه در چهار استان با شرایط اقلیمی و آب و هوایی متفاوت، جهت برآورد الگو در مطالعه حاضر مورد استفاده قرار گرفته است. پس از انجام آنالیزهای لازم و پردازش داده های جمع آوری شده از زنبورداران و همچنین با استفاده از منابع علمی معتبر و نهایتاً نظرات و تجربیات کارشناسی مجری و همکاران طرح نقش تک تک عوامل موثر در رشد کلنی ها مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق از دو روش آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد در بخش آمار توصیفی جداول توزیع فراوانی، درصد فراوانی تجمعی و میانگین محاسبه گردید. در بخش آمار استنباطی به منظور تعیین رابطه هر یک از متغیرهای مستقل با متغیر وابسته از تحلیل همبستگی و نیز برای پیش بینی تاثیر متغیرهای مستقل تاثیرگذار بر تغییرات متغیر وابسته از رگرسیون چندگانه استفاده شد.پس از تکمیل پرسشنامه ها در زنبورستان های واقع در مناطق هدف و ثبت اطلاعات جمع آوری شده در نرم افزار excel با انجام کدگذاری و ارزش گذاری برای هر پارامتر ارزیابی های لازم صورت گرفت و برای تجزیه و تحلیل آماری داده های جمع آوری شده از نرم افزار Spss استفاده شد. نتایج برآورد عوامل موثر بر بروز خسارت در واحدهای زنبورداری دو گروه پر مخاطره و کم مخاطره نشان داد ، از آفات، کنه واروآ، پروانه موم خوار، موش، پرنده زنبورخوار و کنه آکاراپیس و از بیماریها، کاهش غیر طبیعی جمعیت و از حوادث غیرمترقبه، گرد و غبار، سمپاشی و شرایط نامساعد جوی در بروز خسارت در واحدهای زنبورداری، دارای تاثیر مثبت و معنی داری می باشند. همچنین در برآورد عوامل موثر بر بروز خسارت در واحدهای زنبورداری، در ماتریس همبستگی نیز مورد بررسی قرار گرفت که نشان داد از عوامل موثر بر افزایش تلفات را پرنده زنبورخوار، کنه آکاراپیس، لوک آمریکایی، پروانه موم خوار، شرایط استرس زا و شرایط جوی به ترتیب بیشترین ضرایت را به خود اختصاص داده اند. خراسان رضوی، تهران، آذربایجان شرقی و مازندران به ترتیب بیشترین تا کمترین میانگین خسارت کندوها را با 28/68، 24/44، 19/54 و 12/46 درصد داشته اند.

کلیدواژه ها:

عوامل خطر ، آفات ، بیماری ، تلفات کلنی ها ، زنبور عسل