مطالعه عوامل مرتبط با تجاری سازی در صنعت زیست فناوری با تأکید بر نقش رژیم های مالکیت

زیست فناوری نقش مهمی در اقتصاد کشورهای پیشرفته و در حال توسعه ایفا میکند. در ایران نیز زیستفناوری بخش مهم و رو بهرشد جامعه و اقتصاد است. فناوری هایزیستی فرصت تجاری بزرگ بالقوه در آینده هستند و به این ترتیب فرصتهای تجاری فراوانی را فراروی بنگاه های اقتصادی و سرمایه گذاران قرار می دهند. در صنعت زیست-فناوری یکی از موارد ضروری برای توسعه، مقوله تجاریسازی است. تجاری سازی نقطه تقابل نوآوری و کارآفرینی است، و شامل فرآیندها و فعالیت هایی است که شکاف بین خلقارزش اقتصادی و تحقق واقعی ارزش اقتصادی را پر می کند. عوامل متعددی بر تجاری سازی فناوری به عنوان یکی از تصمیم های استراتژیک بنگاه ها تأثیر می گذارند که در این مقاله به برخی از مهمترین این عوامل پرداخته شده است. در مقاله حاضر بر اساس پنج مکانیزم مالکیت شامل؛ ماهیت دانش، حفاظت نهادی، مدیریت منابع انسانی، ابزارهای عملی و زمان تأخیر، وضعیت رژیم های مالکیت صنعت زیستفناوری کشور مشخص و سپس بر مبنای چارچوب مفهومی تحقیق، رابطه متغیرهای وضعیت رژیم های مالکیت، سرمایه اجتماعی و دسترسی به دارائی های مکمل با تجاری سازی فناوری در حوزه زیست فناوری با توجه به متغیرهای کنترل؛ اندازه شرکت، طول عمر شرکت و مرحله چرخه عمر شرکت مطالعه شده است. همچنین نقش تعدیل کنندگی متغیر ظرفیت جذب در رابطه بین سرمایه اجتماعی و تجاری سازی فناوری نیز مورد بررسی قرار گرفته است. تکنیک مدلیابی معادلات ساختاری برای آزمون فرضیه های تحقیق بکار گرفته شده است. نتایج تحلیل داده های جمع آوری شده از 196 شرکت فعال حوزه زیست فناوری حاکی از رژیم های مالکیت ضعیف در صنعت زیست فناوری کشور است. بر اساس نتایج، رابطه معنی دار بین متغیرهای تحقیق در قالب فرضیه ها تأیید شده اند. به این ترتیب متغیرهای رژیمهای مالکیت، سرمایه اجتماعی و دسترسی به دارائی های مکمل جزء عوامل مرتبط با تجاری سازی فناوری محسوب می شوند. به دلیل وجود تفاوت معنی دار در میزان نقش متغیرهای مزبور در تجاری سازی از تکنیک رتبه بندی TOPSIS جهت اولویت بندی متغیرهای مرتبط استفاده شده است. نتایج رتبه بندی بدین قرار است: اولویت اول متعلق به رژیم های مالکیت، دسترسی به دارائی های مکمل در رده دوم اهمیت و سرمایه اجتماعی در اولویت سوم قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

زیست فناوری ، تجاری سازی ، رژیم های مالکیت ، دارائی های مکمل ، سرمایه اجتماعی ، ظرفیت جذب