ربع رشیدی و اهمیت آن در توسعه معماری و شهر سازی اسلامی

در ناحیه شرقی تبریز، در دامنهی تپههای سرخاب (ولیان کوه)، حدود 700 سال پیش، در زمان ایلخانیان، دانشگاهی به نام رشیدالدین فضلالله همدانی ایجاد شد. در آن زمان این دانشگاه شامل چهار دانشکده بود که در چهارطرف آن قرار داشت و اربع یاچهار عربی را به خود اختصاص داد و این مکان به نام ربع رشیدی شهرت یافت. در این مقاله به بررسی جنبه های مختلف مجتمع ربع رشیدی از نقطه نظر معماری، اقتصادی و اجتماعی پرداخته شده است. همچنین در این پژوهش سعی بر این شده است که از نظریه مختلف در زمینه تاثیر مجتمع ربع رشیدی در توسعه معماری و شهرسازی استفاده شود. شکوه و عظمت این بنا در عهدخود بی نظیر بوده و از جهت املاک و اموالی که بر آن وقف شده بود و از باب دارالشفا (بیمارستان) و بیت الکتب (کتابخانه) و مدارسی که داشت و مردم و به خصوص بیماران و نیازمندان از آن خیر میبردند، در روزگاه خود بیمانند بود. نقطه قابل توجه در ارتباط با نحوی تامین هزینه های مجتمع می باشد که فضلالله همدانی برای تامین آن مرکز املاک فراوانی را در نقاط مختلف اعماز ایران قدیم، بخشهایی از عراق، افغانستان، گرجستان، ولایت روم، آذربایجان و سوریه وقف این مرکز کرد. تنها یک رقم از موقوفات آن پانصد گله و هر گله بر پانصد رأس گوسفند بوده است

کلیدواژه ها:

ربع رشیدی ، معماری اسلامی ، خانقاه ، کتابخانه