تعیین نقش کاربری اراضی بر فرسایش آبی با استفاد از مدل RUSLE 3D (مطالعه موردی: حوضه آبخیز کن سولقان)

حضور انسان در طبیعت و اقدامات او، افزایش جمعیت و تقاضا برای محصولات کشاورزی موجب شده تا پوشش گیاهی سطح زمین به ویژه جنگل ها و مراتع با سرعت هشدار دهنده ای تخریب شده و باعث افزایش فرسایش شود. این تحقیق به منظور تعیین خطر فرسایش خاک در قالب مدل جهانی فرسایش خاک تجدید نظر شده سه بعدی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در حوضه آبخیزکن، با تعیین پارامترهای مدل مورد ارزیابی قرار گرفت. این مدل از عامل های فرسایندگی باران، فرسایش پذیری خاک، پستی و بلندی، پوشش زمین و عملیات حفاظتی تشکیل شده است. فاکتور فرسایندگی، با استفاده از اطلاعات بارش و با تکنیک درون یابی IDW پهنه بندی شد. مقادیر فرسایش پذیری خاک با استفاده از اطلاعات نمونه برداری خاک در قالب نقشه واحدهای قابلیت اراضی محاسبه و اثر رخنمون سنگی نیز اصلاح گردید. تخمین فاکتور پوشش زمین با استفاده از شاخص تفکیک نرمال شده گیاهی NDVI انجام شد. فاکتور پستی و بلندی را نیز با استفاده از مدل رقومی ارتفاع محاسبه کردیم. پهنه بندی فاکتور عملیات حفاظتی نیز با استفاده از نقشه شیب منطقه به درصد و جدول انجام گرفت. مقادیر متوسط آنها به ترتیب برابر با 157 (برحسب مگاژول در میلیمتر بر هکتار در ساعت در سال)، 0.018 (بر حسب تن در ساعت بر مگاژول در میلیمتر)، 17، 0.45، 0.97 بودند. در نهایت با ترکیب این عوامل بر اساس مدل، میانگین سالیانه خطر فرسایش 22.20 تن در هکتار در سال بدست آمد. با تفکیک خطر فرسایش از پتانسیل خطر فرسایش آن و با استفاده از نقشه کاربری اراضی، وضعیت مدیریتی حوضه بررسی شد.

کلیدواژه ها:

حوضه آبخیز کن ، فرسایش ابی ، سامانه اطلاعات جغرافیایی ، مدل جهانی فرسایش خاک تجدید نظر شده سه بعدی ، کاربری اراضی