برنامه ریزی و ساماندهی فضایی- مکانی کاربری خدمات بهداشتی و درمانی با استفاده از سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) نمونه موردی: شهرستان دزفول

در اغلب شهرها عدم تخصیص متناسب فضا و مکانیابی بهینه عناصر خدماتی و کالبد شهر، به ویژه مراکز درمانی (بیمارستان) و تعداد عوامل مؤثر در مکانیابی این مراکز، افزایش روز افزون مشکلات شهری و شهروندان را به دنبال داشته است و دارد. لذا این امر لزوم استفاده از روش های مؤثر و سیستم های رایانه ای در مکانیابی بهینه این مراکز را بیش از پیش آشکار ساخته است. هدف عمده این پژوهش، ارزیابی نحوه توزیع مراکز درمانی (بیمارستان) و مشخص کردن نواحی محروم از این خدمات شهر دزفول با توجه به استانداردها و ضوابط مکانیابی بیمارستان بوده است. سپس با بهره گیری از امکانات سامانه های اطلاعات جغرافیایی و با تحلیل شبکه در تعیین شعاع عملکردی و توزیع فضایی بیمارستانها و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از شاخص همپوشانی برای مکانیابی بهینه فضاهای شهری به منظور احداث بیمارستان در این شهر اقدام شد، که خود می تواند راهنمای عمل برنامه ریزان و مسئولان بهداشت و درمان و نهادهای متوالی امر ساخت و ساز بیمارستان باشد. در این تحقیق داده های مکانی از روی نقشه های رقومی تهیه و داده های توصیفی نیز با استفاده از آمار و پژوهش های میدانی، جمع آوری گردید. آن گاه برای هر یک از عوامل تأثیر گذار در مکانیابی مراکز درمانی، لایه های مرتبط تهیه شد و در هر لایه حریم کاربری ها مشخص گردید، و با روی هم گذاری لایه های مذکور بر اساس الگوها و ضوابط مشخص، به تحلیل و بررسی پرداخته شد. نتایج حاصل از این پژوهش مشخص ساخت که مکان فعلی اکثر مراکز درمانی در شهر دزفول با معیار علمی و ضرورت های این کاربری مطابقت ندارد.

کلیدواژه ها:

برنامه ریزی ، سازماندهی فضایی- مکانی ، خدمات درمانی ، GIS