بررسی فرآیند رشد اخلاقی از منظر تحول شناختی

اخلاق، رشته ای است که مورد توجه روانشناسان و فلاسفه قرار دارد و درحد فاصل این دو رشته قرار گرفته است. تلاش فلاسفه، ارائه توجیه منطقی رفتار اخلاقی و غیراخلاقی انسانها است، اما روانشناسان به دنبال تبیین و چرایی شیوه هایی هستند که افراد به صورت اخلاقی و غیراخلاقی رفتار می کنند. بررسی رشد اخلاق به طور معمول با طرح نظریه های شناختی تحولی آغاز می شود، به این علت که این نظریه ها نقش اساسی در حوزه ی رشد اخلاقی داشته است. این نظریه ها به عنوان تاثیرگذارترین بررسی های روانشناختی در نظر گرفته شده اند و با نظریه های پیاژه و کلبرگ ونئوکلبرگی ها شناخته شده است. پیازه رشد اخلاقی حاصل بلوغ ذهنی و تحول روابط اجتماعی درنظر گرفته است. کلبرگ، برای فرایند رشد اخلاقی مراحلی را در نظر گرفته است و برای هر مرحله وضعیت خاصی را تبیین کرده است. نظریه های تحول اخلاقی پیاژه و کلبرگ، هدف محور و غایتگرا هستند و حرکیت به سوی یک وضعیت از پیش تعیین شده را در این نظریه ها دربردارند. انتقادات نئوکلبرگی ها مانند، گیلیگان و توریل از نظریه ی تحول اخلاقی کلبرگ باعث گسترش و تداوم دیدگاههای شناختی در حوزه ی رشد اخلاق فراهم نمود. گلیگان نقد جنسیتی بر نظریه کلبرگ ارائه کرد که تحول اخلاقی را مردانه درنظر گرفته بود و توریل بین تحول مراحل رشد اخلاقی و تحول شناخت اجتماعی تمایز قائل شد.

کلیدواژه ها:

رشد اخلاقی ، تحول شناختی ، مراحل تحول اخلاق ، اخلاق خودمحور و دیگرمحور ، مراحل پیش قراردادی ، قراردادی و پس قراردادی رشد اخلاقی