بررسی متغیرهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مؤثر بر استفاده از دوچرخه در بین جوانان

شیوع چاقی، که در بسیاری از کشورها به یک بیماری همه گیر تبدیل شده، تا حد زیادی ناشی از برهم خوردن تعادل انرژی در اثر برخی اختلالات رفتاری است. هدف اصلی مقاله حاضر تنظیم یک مدل مفهومی با استناد به تئوری های رفتار برنامه ریزی شده و نفوذ سه گانه است، که بتواند یکی از رفتارهای مربوط به تعادل انرژی، یعنی استفاده از دوچرخه برای حمل و نقل، در بین جوانان را تبیین نماید. این مقاله در واقع تحلیل ثانویه داده های به دست آمده از یک مطالعه پیمایشی تحت عنواننقش سرمایه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در بروز رفتارهای مبتنی بر سلامت است که در سال 1388 در بین دانشجویان دانشگاه تهران به انجام رسیده است. در مطالعه مذکور، شاخص میزان استفاده از دوچرخه، که در تحلیل ما نقش متغیر وابسته را دارد، در قالب متغیر کلی تر رفتارهای سلامت، و وضعیت اقتصادی، محیط فرهنگی و محیط اجتماعی، که در تحلیل حاضر به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شده اند، در قالب متغیرهای کلی تر سرمایه اقتصادی، سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی مورد سنجش قرار گرفته است. نگرش ها، هنجارهای ذهنی و کنترل های رفتاری ادراک شده از سوی پاسخگویان نیز موارد دیگری هستند که در مطالعه یاد شده بدان پرداخته شده است. تحلیل ثانویه این داده ها با استفاده از آزمون های همبستگی دو متغیری و تحلیل رگرسیون به انجام رسیده است. یافته ها حاکی از این است که سه متغیرخود جوان بینی، مشارکت گرایی و اعتماد به نفس از طریق ایجاد نگرش مثبت به استفاده از دوچرخه، سه متغیر جنسیت، وضعیت تأهل و وضعیت شغلی از طریق ایجاد هنجارهای ذهنی همسو با رفتار دوچرخه سواری و چهار متغیر میزان تحصیلات، میزان درآمد ماهیانه خانوار، عدم دسترسی به اتومبیل و پشتکار از طریق ایجاد کنترل های رفتاری احساس شده، بر میزان استفاده جوانان از دوچرخه تأثیر دارد. این امر نشان می دهد که مدل مفهومی مورد نظر ایزن و فیش باین در بررسی عوامل مؤثر بر استفاده جوانان از دوچرخه در امر حمل و نقل از قدرت تبیین کنندگی بالایی برخوردار است.

کلیدواژه ها:

اختلالات سلامت ، تعادل انرژی ، استفاده از دوچرخه ، رفتار برنامه ریزی شده ، نفوذ سه گانه