فلسفه و حکمت در معماری اسلامی - ایرانی با رویکرد ظاهری حجاب در معماری

حاصل قرن ها تجربه پیشینیان و بزرگان هنر این سرزمین، یادگارهایی است که امروزه از آن با عنوان معماری اسلامی ایران یاد می شود. بحران هویت و بی نظمی فزاینده در سیمای شهر ها و بنا های معاصر، ارزش های نهفته در تجارب گذشتگان را هر روز بیش از پیش نمایان می سازد. تعریف های گوناگونی به منظور تبیین معماری اسلامی ارائه شده اند، که اغلب جنبه های مادی و ظاهری موضوع را مورد توجه قرار داده اند. این مقاله در تلاش است به حکمت در معماری اسلامی بپردازد. براساس چنین نگرشی آنچه میان مخاطب و پدید آورنده ی اثر هنری، به عنوان واسطه قرار می گیرد، رسانه ای از آموزه های معنوی و ملکات روح انگیز الهی است، معمار سالکی است که با رشد معنوی و کسب فضایل اخلاقی، ابزار توسعه ی فیض الهی را در کالبد جهان مادی ممکن می سازد. و با کسب شناخت حقیقی از جهان هستی، به مرتبه فنای فی الله رسیده، جریان حکمت الهی را در وجود خویش باز پروری می نماید. نگرش حکمی به معماری اسلامی، در اصل، نگرشی درون زاست؛ نگرشی که می تواند موجبات باز تعریف یک معماری اسلامی پیشرو را فراهم آورد. هدف از گردآوری این مقاله علاوه بر توصیف حکمت در معماری اسلامی، شناخت نگرش های ظاهری و باطنی حکمت اسلامی در معماری می باشد. از این رو این مقاله در ابتدا شاخصه های هنر اسلامی را بیان می کند و با تعریف حکمت معماری اسلامی به جنبه های ظاهری و باطنی حکمت های معماری ایرانی اسلامی می پردازد. در ادامه معماری مساجد به عنوان چهره ی برجسته ی بنای اسلامی و حکمت تک تک اجزای آن عنوان می شود. و در انتها فلسفه حجاب در معماری اسلامی مختصر توضیح داده می شود. باید اذعان داشت که آینده معماری اسلامی تنها در سایه رویکردی فلسفی و درون زا قابلیت تعریف می یابد، نگرشی که تبلور عینی آن را می توان در شیوه معماری ایرانی، به خوبی مشاهده کرد

کلیدواژه ها:

معماری اسلامی ، حکمت معماری ، حکمت معماری اسلامی ایرانی ، معماری مساجد ، فلسفه حجاب در معماری