مدل سازی کیفی آبهای زیر زمینی دشت خوی به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)

دشت خوی یکی از مناطق حاصلخیز کشاورزی در شمال استان آذربایجانغربی بدلیل سازند تقریبا بسته هیدرولوژیک که دارد بلحاظ منابع آبی ورودی معین و محدود و خروجی های متعدد در قالب توسعه جهت مصارف مختلف صنعتی، کشاورزی و شرب قابل بررسی می باشد. دراین مطالعه به کمک GIS تجزیه و تحلیل دو سناریو انجام شد که به نتایج در خور توجه رسیدیم. سناریوی اول تعیین میزان و چگونگی روند کاهش سطح آب های زیر زمینی دشت خوی و ارائه راه حل های پیشنهادی جهت کاهش سرعت افت سطح‌ آبهای زیر زمینی دشت بودکه با ساخت مدل سطح آب دشت خوی در طی چند سال متوالی روند کاهش سطح آب زیر زمینی دشت در آینده پیش بینی گردید.سناریوی دوم بررسی چگونگی توزیع انواع نمک در محدوده خاک دشت و تهدید احتمالی آن برای کشاورزی منطقه بود که با ایجاد مدل هدایت الکتریکی و جامدات محلول نگرش کلی از وضعیت موجود بدست آمده و به تبع آن مدل سازی انواع شوری دشت – تهدیدها و فرصت ها- بررسی گردید. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات و پردازش آنها از مجموع 1148 حلقه چاه موجود در دشت تعداد 37 حلقه چاه که اطلاعات 6سال متوالی آنها از سال 1380 تا 1385 بطور در دسترس بود انتخاب و اقدام به ساخت مدل های کیفی گردید.نتایج نشان می دهد که میانگین سطح آب زیرزمینی دشت در سال 82 ، 065/22 متر و در سال 85، 98/25 متر بود. همچنین میانگین هدایت الکتریکی آب زیر زمینی دشت در سال 82 ، 946/1190 µmho/cm و در سال 85 نیز 32/1451 µmho/cm بود .همپچنین از انواع مدل های شوری کلریدی ، کربناته و سولفاته ساخته شده برای دشت خوی نکته قابل توجه در شوری سولفاته بود بطوریکه حداکثر مقدار آن در سال 80 ، 26% و در سال 82 ، 30% و در سال 85 به 52% رسیده است این در حالیست که روند تهدید آمیز روبه گسترش آن از قسمت جنوب شرقی دشت به شمال شرقی قابل ملاحظه بود.

کلیدواژه ها:

آبهای زیرزمینی ، GIS ، دشت خوی ، هدایت الکتریکی ، شوری سولفاته