تحلیل تطبیقی مؤلفه های اقلیمی درکاروانسراهای گرم و خشک و کوهستانی

کاروانسراها، مهمان خانه های بین راهی کشور ایران در طی قرون متمادی گذشته بوده و سابقه آن به دوره هخامنشی می رسد. به دلیل خشکی نسبی آب و هوا در بخش عمده ای از کشور ایران و دور بودن شهرها و آبادی ها از یکدیگر، وجود نقاطی جهت استراحت و تهیه آذوقه در بین راه، امری حیاتی و ضروری بوده و بدون وجود این ایستگاه ها، طی طریق و ارتباط بین مناطق مختلف ک شور غیر ممکن بوده است. اما با بررسی ویژگی های کالبدی و معامری کاروانسراهای اقالیم مختلف حتی در یک دوره و سبک معماری به وجوه افتراق شاخصی دست می یابیم که بیشتر منبعث از مؤلفه های اقلیمی این بناها می باشد. این عوامل چه در طراحی سازه ای و چه در آرایه های معماری، توامان جنبه های عملکردی و زیباشناسانه را برای دستیابی به ساختاری پایدار جهت فراهم ن مودن، آسایش، آرامش و امنیت استفاده کنندگان لحاظ کرده اند. در این پژوهش با نمونه پژوهی به شیوه تحلیلی و تطبیقی کاروانسراهای دوره ها و مناطق مختلف عوامل اقلیمی مؤثر بر فرم، کالبد، مصالح، آرایه ها و چیدمان فضایی آنها استخراج شده و به دنبال تحلیل این مؤلفه ها، نتایج تحقیق به صورت الگوی اقلیمی مناطق مختلف ارائه می شود.

کلیدواژه ها:

کاروانسرا ، اقلیم ، معماری ، گرم و خشک ، سردو کوهستانی