باز شناسی انواع مهرهای هخامنشی با تکیه بر جنس و تکنیک ساخت (با نگاهی ویژه به نقوش حک شده بر مهرها)

از آنجا که روایات شفاهی، اساطیر ، افسانه ها و یا تکیه صرف بر گفته های مورخین درباره زندگی پیشینیان از اعتبار چندانیبرخوردار نیست، داده های باستان شناختی مهمترین مدارک مستند یک قوم یا یک تمدن به شمار می آیند. از میان هزاران سندومدرک گوناگونی که از دل خاک و تپه های باستانی بدست باستان شناسان و پژوهشگران رسیده است، مهر و اثر مهر جایگاه ویژه ایدارد . چرا که نقوش ساده مهرها، نشان دهنده ی بسیاری از آداب ، رسوم، عقاید و روابط یک قوم و علاوه براین شکل، جنس و سبککنده کاری نقوش، جلوه ای از هنر مردم آن سرزمین طی قرون متمادی می باشد. در این نوشتار بر آنیم که به بازشناسی و مطالعهی مهرهای دوره هخامنشی، به عنوان یکی از مهمترین ادوار تاریخی ایران بپردازیم تا از این رهگذر بتوان با بررسی جنس، شکل ونقوش حک شده بر روی مهرها، تا حد امکان به بخشی از سلسله مراتب موجود در دستگاه حکومتی آن دوران، آداب ، رسوم واعتقادات مردمان آن زمان پی برد. جنس و نقش حک شده بر روی مهرها نسبت مستقیم با جایگاه اجتماعی صاحبان مهر داشته وهمچنین نقوش متأثر از اعتقادات موجود در جامعه هخامنشی و هنر تمدنهای پیشین که در قلمروی این امپراتوری حضور داشتند،(ایلام نو، بابل نو و آشور نو) می باشند. روش تحقیق در این پژوهش به صورت کتابخانه ای استوار بوده و برای تجزیه و تحلیل داده هااز روش تحلیل محتوا با رویکرد باستان شناختی استفاده شده است.

کلیدواژه ها:

هخامنشیان ، مهر ، آشور نو ، بابل نو ، ایلام نو ، تحلیل محتوا