طراحی فضاهای شهری با تأکید بر بهسازی میادین و بافت های پیرامون (نمونه موردی: فلکه گاز شیراز)

میدان فضایی است شهری، با سه بعد کاملاً مشخص که اغلب به فضاهای باز مقابل عملکردهای عمومی و ساختمان های بزرگ اطلاق می شود. برای میدان ویژگیهایی چون گشادگی نسبت به تناسبات یک محور، عملکرد خاص به طور دائم یا در زمان های مشخص، وجود عناصر فیزیکی در مرکز و مواردی از این قبیل را می توان بیان نمود که طبعاً در طول زمان و در فرهنگ های مختلف تجلیات گوناگون و متنوعی داشته اند. در قلمرو فضاهای شهری ایران میدان به نوعی، مفهوم میانه و محاط را به ذهن متبادر می نماید، که در عین برپایی یا برگزاری فعالیت های گوناگون، محل نظاره و منظر کسانی است که بر کناره ی آن قرار می گیرند. به این ترتیب میدان در فضاهای شهری ایران حاصل و برآیند سه عنصر اصلی کناره، میانه (صحن) و فعالیتی است که مجموعه آنها هویت میدان را تعریف می کند. در این مقاله به بررسی و استخراج اصول طراحی در خصوص میادین شهری از طریق مطالعات میدانی و کتابخانه ای پرداخته شده است. در تدوین تجارب مرتبط با این موضوع، معرفی کلی میدان و تاریخچه آن وشناخت و تحلیل میدان با استفاده از جدول SWOT، دستورالعمل ها و راهکارهای کلیدی به کار رفته، به ویژه از جنبه های معماری و طراحی شهری، دسترسی ها و مسیرها، کاربری های پیشنهادی، نوع ساختمانها و همچنین راهکارهای به کار رفته به منظور ارتقا عملکرد میدان مطرح شده است. نتایج حاکی از آن است که با استفاده از پتانسیل های موجود در چنین فضاهایی از لحاظ عناصر سازمان فضایی و بصری و حتی مورفولوژی محدوده های پیرامونی می توان بستری مناسب را جهت ساماندهی مطلوب میدان فراهم آورد و به ارائه راهکارهای نوینی در زمنیه هویت بخشی و احیاء آنها پرداخت.

کلیدواژه ها:

میدان ، فلکه گاز شیراز ، فضای شهری ، منظر شهری ، ساماندهی