تعیین میزان توسعه یافتگی ایران و کشورهای همسایه بر اساس شاخص های جمعیتی سال 2010

جمعیت پدیده ای است که همواره در حال دگرگونی است. امروزه فاکتورهای جمعیت و مشخصات اجتماعی هر کشور و یا سرزمینی به عنوان یک نیروی مهم تعیین کننده در سرنوشت اقتصادی- سیاسی و فرهنگی وضعیت فعلی و آینده است. در این پژوهش ابتدا به ترسیم ماتریس کشورهای مورد مطالعه بر اساس شاخص های جمعیتی پرداخته شد. بدین منظور ابتدا با توجه به مطالعات میدانی و کتابخانه ای ماتریس پتانسیل ها تشکیل گردید، که یک ماتریس با 13 ستون شامل نماگرها و 14 سطر شامل کشورهای مد نظر می باشد. سپس با استفاده از شاخص های تحلیل عاملی و خوشه ای تحلیل های مورد نظر صورت پذیرفته و در نهایت نتایج دو شاخص مورد مقایسه قرار گرفت. بر اساس تحلیل عاملی، کشورهای(پاکستان و افغانستان)، کمتر توسعه یافته و کشورهای(عراق، امارات و کویت)، در حال توسعه و کشورهای(عمان، عربستان، ترکیه،ایران، بحرین، ترکمنستان، قطر، آذربایجان و ارمنستان)، توسعه یافته می باشند. با توجه به تحلیل خوشه ای کشورهای مورد مطالعه از نظر تشابهات جمعیتی در سه ناحیه تفکیک شده اند؛ کشور افغانستان به تنهایی در یک ناحیه قرار گرفته است. کشورهای(پاکستان، قطر، عربستان، ایران، ترکیه، ارمنستان، آذربایجان و ترکمنستان)، در ناحیه دیگر و کشورهای(بحرین، عمان، عراق، کویت و امارات)، در ناحیه ای جداگانه قرار گرفته اند. بنابراین به ترتیب می توان ناحیه ها به نواحی(کمتر توسعه یافته، در حال توسعه و توسعه یافته) به لحاظ شاخص های جمعیتی نامید. مقایسه نتایج دو مدل نشان داد که کشور افغانستان کمتر توسعه یافته ترین و کشور بحرین توسعه یافته ترین می باشد.

کلیدواژه ها:

توسعه ، جمعیت ، کشور ، تحلیل ، خوشه ای