بررسی اثرات مایه زنی باکتری های ریزوسفری فزاینده رشد گیاه بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام نخود تحت شرایط دیم

به منظور بررسی کارآیی تلقیح بذر چهار رقم نخود با دو باکتری غیر همزیست بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود دیم، آزمایشی در یکی از اراضی اطراف شهرستان بیله سوار واقع در شمال غرب استان اردبیل در بهمن سال 1392 انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. کرت های فرعی شامل تلقیح بذر نخود با باکتری ازتوباکتر، آزوسپیریلوم و بدون تلقیح (شاهد) و کرت های اصلی شامل چهار رقم نخود (فلیپ، محلی، هاشم و ICL) بود.قبل از تلقیح بذرها با باکتری های غیر همزیست همگی با باکتری همزیست مزوریزوبیوم تلقیح شدند. بر اساس نتایج بدست آمده تفاوت معنی داری بین باکتری ها و ارقام از نظر صفات اندازه گیری شده به استثنای تعداد دانه در نبام تفاوت معنی داری وجود داشت. در هر چهار رقم باکتری های تحریک کننده رشد گیاه از نظر تعداد دانه در بوته، ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، میزان لکتین و پروتئین نسبت به تیمار شاهد از برتری برخوردار بودند. بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار رقم ICL و باکتری ازتوباکتر ( 1305 کیلوگرم در هکتار) بود. در رقم هاشم و فلیپ بیشترین عملکرد دانه از باکتری آزوسپیریلوم و در رقم محلی از باکتری ازتو باکتر به دست آمد. هم چنین از ترکیب رقم و باکتری رقم ICL و باکتری ازتوباکتر حداکثر لکتین (36/43mg/g.protein) و پروتئین (12/13mg/g.fw) تولید گردید. بالاترین هم بستگی مثبت و معنی دار با عملکرد دانه مربوط به صفت تعداد غلاف در بوته (r=0/ 881)بود.بنابراین ترکیب رقم ICL و باکتری ازتوباکتر برای کشت دیم نخود در منطقه بیله سوار توصیه می شود.

کلیدواژه ها:

نخود ، باکتری های افزاینده رشد ، (PGPR) ، تلقیح ، عملکرد دانه